Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin B ir Epistem olojisi: M antıklar ve A lt M antıklar 117
Şekil 1- Yuvarlaklık Dereceleri Ölçeği
A) Köşeli B) Alt-köşeli C) Biraz yuvarlak D) Oldukça yuvarlak E) Tam yuvarlak
Yuvarlaklık, toprak tortularında rastlanan özel parçaların bir niteliğidir.
Bu nitelik doğrudan parçanın biçiminden bağımsızdır; incelenen
parçanın çeşitli girinti-çıkmtılarmm ve açılarının büküm derecesinin bir
fonksiyonudur. Yuvarlaklık, parçanın açılarının ve kenarlarının büküm
derecesi, parçadaki en büyük kısmın derecesine oranlanarak nicel bir
şekilde belirlenebilir. Yuvarlaklığın "küresellik"ten farklı olduğunu belirtelim.
Yukarıdaki nitel ölçek, pratikte, pek çok kullanım için yeterlidir.
7) Benzerlik kavramı (similarite): Buradaki akıl yürütme şu
şekildedir: "A, B'ye benziyor. Hangi açıdan/hangi noktada benzediğini
bilmiyorum, ama benziyor; en azından C'ye benzediğinden
daha çok benziyor". Daha sonra göreceğimiz üzere,
tüm üstün hayvanların büyük ölçüde sahip olduğu benzerlik
fikri, belirsizin bilimlerinde, mantıksal bir düşüncenin oluşturulmasında
belli başlı araçlardan biri olması bakımından, çok
önemlidir.
8) Uçları birleştirme (interpolation) fikri: Alt bölümleri olmayan
ardışık bölgeler/kısımlar halinde aralıklardan oluşan bir
kadranı düşünelim; zihnimiz, iki bölüm arasında bir göstergenin
çubuğunun konumuna ilişkin potansiyel bir bölümleme
yapar; örneğin arabamızın derecesiz/basamaksız benzin göstergesine
bakarak, davranışlarımızı (benzin almak veya benzin
miktarını yeterli görüp yola devam etmek) ayarlamak üzere,
yorum yaparız.
9) Evrensel ölçme ölçeği fikri: Bir şeyin algısal varoluşunun
minimum düzeyinden (algılanabilirlik), algının değişmediği