Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

2 6 4 Belirsizin Bilimleri
Daha ileri gidilebilir. Faktörü analiz etmek ve ardından bilinen
yöntemlere göre bu faktörlerden hareketle tabloyu oluşturduktan
sonra, bu faktörden kaynaklanan ve öncekinden türetilmiş
yeni bir tabloya yol açabilecek olan açıklanmamış varyans'
kısımları ortaya konabilir. Bu durumda, bu tablonun grafik olarak
aynı şekilde, daha az sayıda (örneğin 3) basamaklı alınmasını
daha tedbirli olduğu bir ölçek üstünde farklı irilikte yuvarlaklarla
ifade edilmesini; satır ve sütunların yerinin değiştirilmesiyle
aynı köşegenleştirme ve gruplandırma işleminin tekrarlanmasını
engelleyen hiçbir şey yoktur; yine burada da, eğer bu
işlem, görünür nitelikte bir sonuç verirse, sözcüğün istatistiksel
anlamında bunun gizil ikincil bir etmenin varlığından kaynaklandığına
bahse girilebilir ve dolayısıyla bunun niteliğinin ne
olduğunu araştırmak ve saptamak uygun olur. Teorik olarak,
ardışık tekrarlarla işleme devam edilebilir.
Aslında bu grafik-matematik yöntemin faktör analizine yabancı
olmayan kavramların grafik bir yorumu olduğu görülmektedir.
Bir biçimi ortaya çıkarmak için görsel öğelerin kombinezonu
ve görselleştirme temeline dayanan bir yan taşımakta ve bu
yan onun sürekli olarak işlemcinin hâkimiyetinde kalmasını
sağlamaktadır; oysa faktör analizinde, durum her zaman böyle
değildir. Regnier Abaküsü yöntemleri bu tür bir "belirsizin
damıtılması" işlemine daha uygundurlar.
c) Regnier Abaküsü
Bu abaküse daha önce 5. Bölüm'de faktör analizi konusunda
atıfta bulunmuştuk. Dr. Regnier tarafından geliştirilen bu yöntem,
15 civarında (10-20) deneğin 10 civarında (5-15) itemi kabul
veya reddine ilişkin, renklerle ifade edilmiş, 5 basamaklı (kırmızı,
pembe, turuncu, açık yeşil, koyu yeşil) bir değerlendirme
ölçeğinin somutlaştırılmasının basit bir düzeneğidir. Bu, grup
tartışmalarında basit ve hızlı bir şekilde uygulanabilmektedir;
bunun için ya renkli abaküs denilen, her bir yüzünde yukarıda
anılan 5 renkten biri bulunan küplerin (6. yüz, beyazdır ve yanıt
yokluğunu veya reddini ifade eder) yerleştirildiği bir dizi siyah
gözden/yuvadan oluşan basit bir el aleti kullanılmaktadır; ya da