Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin Bir Epistemolojisi: Mantıklar ye Alt Mantıklar 1 3 3
ki çalışmalarında karşılaştığı- biçimler, itemler ve frekanslarla
doludur. Bu dolabın altında, daima bir "tasnif edilemeyenler"
rokmecesi vardır; buraya, belirli bir düzenliliği, kendini zihne-
empoze etme gücü olmakla birlikte, önceden oluşturulmuş
kategorilere sokulamayan biçimler konmaktadır. Burası,
sistemlerin değişiminin yinelenen sürecinin ve kategorilerin
eleştirisinin gelecekteki kaynağı olacaktır.
18. yüzyılda, gezegenlerin ve yıldızların katalogunu yapan
.ıstronomi, yeni türler keşfederek listesini zenginleştiren botanik;
simyayı elekten geçiren ve yeni maddeler keşfeden kimya,
bu sürecin mükemmel örnekleridir. Daha yakın zamanlarda,
MaIinowski, Boas ve Mead, etnolojide (monograflar aşaması),
bunun diğer örneklerini vermişlerdir. Bu varsayılmış, tasavvur
edilmiş, kısmen onaylanmış, benimsenmiş veya reddedilmiş
kıstasların tümü, kendiliğinde bir zihinsel etkinlik oluşturmaktadır;
araştırmacının kendi öz kişiliğinde hangi olgularla ilgilendiğini
açık, ancak kendi öz epistemolojik tutarlılığına kendini
bağlı hissetmesi nedeniyle keyfi olmayan bir şekilde "tanımlama"
durumunda kaldığı zihinsel bir yaklaşım oluşturmaktadır.
9. Ölçme Aşaması
Araştırmacının listesine dahil ettiği ayırdedici özelliklerin her
birinin ölçümü, metrum fikri, bu aşamada devreye girmektedir.
Evet ve hayırla ifade edilen ikili kıstasların dışında, belirsizin
bilimlerinin çoğu ve özellikle sosyal bilimler, gözlemin zihinsel
bölümlerde (kutular) hazmedilmesini içeren bu aşamada, zaten
nicel olan (Bkz: ölçmeci zihnin temel genetik kıstasları) ifade
keyfiliklerinin az çok keskin algısına dayanmaktadırlar, ancak
göreceli bir uygunsuzluğu da fark etmektedirler. "Biraz, çok",
"gibi", "herhangi bir şekilde" tarzındaki ifadeler, araştırmacıya
bir niceliğin bir tür sinirsel kaşıntı rahatsızlığını hissettirmektedir;
bu rahatsızlıkta, aritmetiğin ona önerdiği sayısal ölçek, uzak
ama çaba gerektiren bir ideal gibi görünmektedir.
Sosyal bilimciler bu olaya çok duyarlıdırlar. Daha sonra
göreceğimiz gibi, mesleki planda bu tip süreçlerden uzaklaşan-