Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

2 2 8 Belirsizin Bilimleri
9ı---------------------------------------------------------------------
8 ---------------------------------------------------------------------------
7 -------------------------------------------------------
6 ----------------------------------------------------
5 ----------------------------------------------------
4 ----------------------------------------------------------------------
3 ----------------------------------------------------
2 ----------------------------------------------------
1 ----------------------------------------------------------------------
°0 1 2 3 4 5 6 7
Şekil 12 : Korelasyonların Yanıltıcı Doğası
Verilerin çözümlenişine ilişkin konvansiyonel yöntemler, örne
ğin sosyal bilimlerin ayrıcalık tanıdığı, x ve y gibi iki değişker
arası korelasyon yöntemi, sözcüğün dar anlamında (görüner
şey) bir dizi olguyu doğrudan doğaları gereği atmakta, ele
mektedir. İşte Kruskal tarafından verilen bir örnek: Burada ı
(x, y) korelasyon katsayısı görünüşte sıfır. Ancak, bu tür bi:
biçim sunan tüm diyagram, açıklanması gereken bir olgunur
olduğunu ortaya koymaktadır. Bunu yapmamak düşünceye
karşı bir suçtur; x ve y arasındaki ilişkilerin bu biçimi göstere
ceği bir mekanizma tasavvur etmek söz konusudur ve aslindi
bu ilişkiler muhtemelen araştırılması gereken bir başka nitelikteki
asıl olgunun gölge olgusu (epiphenomene) olabilirler.
Buna karşılık, x, y değişkenleri üzerinde konumlar ve ilişki
ler kavramı bir kez kabul edildiğinde (örneğin yıldızın merkezi)
ortaya çıkan yıldızın ne ölçüde az ya da çok kesin olduğu, ayrıca
incelenmesi gereken diğer olgular tarafından az ya da çot
bozulduğu sorunu çıkar. Burada, şekil 8'de yaptığımız bir saptamayı
yeniden buluyoruz.