Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Zayıf Rasyonellik ve Asgari Bilimsellik 3 5
I okrar kafa yormak için zamanımız olduğunda, kendi kendimize
tanıyabileceğimiz bir lükstür.
Yukarıda çizdiğimiz imaj, bilimsel geçerliliği ne olursa
olsun, düşünmemize yardımcı olmaktadır, hiç olmazsa itiraz
etmek için; ve bu, onu burada ele almamızı haklı kılmaktadır.
Hsasen, biyologlar, psikologlar, enformatikçiler ve -kısa iletişimin
ve ikna sanatının ustaları olan- reklamcılar gibi çok çeşitli
insan gruplan, bu imajı sahiplenmektedir; insanın enformasyon
işleme makinesi olarak iki kısmı olduğunu öne süren bu imaj
biraz şematiktir; bir yandan, duyumsal enformasyonun en ilkel
yanlarım hızla fakat küçük bir debi ile -hızla fakat kabaca- işleyen
kısım; öte yandan aynı verileri arıtarak, oluşturarak, rasyonelleştirerek,
yani temelleri matematiksel düşünceye benzeyen
bir "evrensel mantık"a göre iç çelişkilerini eleyerek, özenle ve
mantık] ı bir şekilde, fakat oldukça uzun sürelerde işleyen bir
önceki kısımla bağlantılı ve ondan ayrılan bir ikinci kısım.
Bundan sonraki sayfalarda düşünce denilen bir büyük
bütünü, yani zihin tarafından gözlenebilen biçimlerin işlenmesinin
bütününü incelemek için bu şemayı temel referans çerçevesi
olarak alacağız. Bu şema, fiziksel bilimlerin önerdiği istikrarlı
şeyler ve kategoriler üstüne temellenmiş bulunan mutlak
(?) kesinlik modeline ait değildir -ya da bu modelle fazla bağlantılı
değildir; bu kategoriler zihnimize sundukları ana biçime
kıyasla küçük sapmalar ve toleranslar (farklar) içerirler.
8. "Bilim"in İki Yanı: Oluşmuş Bilim ve
Oluşmakta Olan Bilim
"Belirsizin bilim leri" dediğimiz bilimlerin alanını belirlemek
açısından, "bilim " sözcüğünün, kültür içinde ayrılamaz
bir şekilde birbirine bağlı iki anlamı arasında varolan ve daha
önceki çalışmalarımızda geniş ölçüde vurguladığımız karşıtlığı
pekiştirmek yararlı olacaktır:
• Oluşmuş (yerleşmiş, tesis edilmiş) bilim: Kültürel evrimin h
anında, tüm bilimsel yayınlardan oluşan ve her an artan bir bilgiler
bütününe sahibiz; deneysel yöntemin ve mantığın kural­