06.08.2016 Views

Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Bileştirme Yoluyla Çözümleme 1 7 7<br />

nebileceği anlamda kullanılmıştır; sistemci burada bir model<br />

bulur, Nietzsche gibi filozofların pek çok kere ima ettiği üzere<br />

modelin karşısında bir tür suçsuzluk hisseder.<br />

12. Sistem Yaklaşımıyla Model Oluşturma: Bazı Örnekler<br />

Yukarıda üzerinde etraflıca durduğumuz yöntemi şu şekilde<br />

özetleyebiliriz:<br />

1) "Öyküyü anlatmak", onu aslına sadık ve uygun bir<br />

biçimde anlatmak, birbiriyle iç içe geçen nedenler ve sonuçlara<br />

özellikle dikkat ederek anlatmak ve analojiyi telkin etmek "Her<br />

şey, sanki.... imiş gibi cereyan ediyor" (Newton)<br />

2) Etkili "değişkenler"den her birini, en azından zihnimize<br />

görünenleri (kalabalığın gücü, duyumun yoğunluğu, kurumlarda<br />

hareketsizlik gibi sözcüklere sosyal bilimlerde sıklıkla<br />

raslanmaktadır) açık seçik ifade etmek ve onlara, alanın uzmanı<br />

tarafından hazırlanacak bir ölçek üstünde (bu sorunla ilgili<br />

olarak bkz. III. Bölüm) sayısal bir değer vermek.<br />

3) Nedenler ve sonuçlar arasında ayırdedilebilir tüm ilişkileri,<br />

nedensellik atomlarına ayırmak; bu, ilk sibernetikçilerin<br />

-elektronik hırdavatçıdan ödünç aldıkları bir terim le- "kara<br />

kutular" dedikleri şeydir; sibernetikçiler bir sonucu bir nedene,<br />

neden bilindiğinde sonucu önceden kestirmeyi sağlayacak bir<br />

tarzda bağlayan içsel mekanizmanın ne olduğunu bilmeyi geçici<br />

olarak, o an için reddedişlerini, bu terimle ifade etmişlerdir.<br />

4) Tepki devreleri denilen şeyleri, yani dikkate alman belli<br />

başlı kara kutulardan (sibernetikçilerin geribildirimli kara<br />

kutuları veya çerçevelenmiş ereksellik) her biri için bir sonuçla<br />

nedeni arasında organigramda gösterilebilen tüm halkaları<br />

(boucles) bulmak. Bu aşamada, pozitif geribildirim (sonucun<br />

bir kısmının nedene eklenmesi) ile negatif geribildirim (sonucun<br />

bir kısmının nedenden çıkarılması) veya düzenleme (regulation)<br />

arasındaki farka dikkat edilir.<br />

5) Yapılmış ve tekrar yapılmış şemalarda somutlaşan temel<br />

şemayı gözden geçirerek, bir önceki aşamada filizlenen yararsız<br />

öğeleri elemek. Zira bir önceki aşamada olabildiğince her<br />

şeyi kapsamak amaçlandığından, bir artıklık (redondance) söz

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!