Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Sonuç 3 2 5
4) Sır asal (mertebe) olanın sayısal (rakam) olan üstünde
lıeuristik bir üstünlüğü vardır.
5) Değerlendirme, ölçmeden üstündür; daha hızlıdır, zihin
açısından daha az pahalıdır, araç gerektirmez. Kendiliğinde,
değerlendirme, gerçekte, olgular önünde yalnız, çıplak ve araçsız
olan insan zihniyle bağdaşan bir "ölçme"dir.
6) Bir ölçmenin güvenirliği, kesinliğiyle ters orantılı olarak
artar.
7) Değişkenler arası ilişkiler, çoğu kez, bizatihi bu değişkenlerden
daha nettir; bu, "sembolik denklemler"in temelidir.
8) İnsan zihni, bütünsel varlıklar arasındaki yakınlık ve
benzerliği, bizzat bunları tanıdığından daha kolay tanır; bu,
"benzerlik matrisleri"nin veya "semantik mesafe matrisleri"nin
temelidir.
9) Birtakım sonuçlar bütününün "gizil" faktörlerinin veya
varyans faktörlerinin çözümlenmesi, belirsizin bilimsel düşüncesinin
en temel yöntemlerinden biridir; bu yöntem, verilerin
belirsizliği ile bilinen geçerlik alanlarında elde edilmiş sonuçların
göreceli kesinliği arasında köprü işlevi görür. Faktörler aramak,
açıklamanın bir aşamasıdır, fakat "doğanın açıklanması
ile doğanın anlaşılmasını" özenle birbirinden ayırmak (Dilthey)
gereklidir.
10) İnsan zihninin bir ustalığı olan faktör analizi süreci,
önemi nedeniyle, istatistikçiye veya matematikçiye bırakılamaz;
verilerle temas halindeki araştırmacının zihni, yaptığı
çözümlemenin biçimlerini yönettiği ölçüde, faktör analizinin
bir değeri olabilir.
11) "H er alanda bütünüyle tam saymalar ve genel gözden
j geçirmeler yapmak" (Descartes), belirsizin bilimlerinin temel
süreçler indendir ve bu süreç, Condorcet tarafından liste ve iki
girişli tablo kavramlarında ortaya konmuştur. Enformatik taralından
popülerleştirilmiş bir terimle belirtirsek, "listing" işleminde,
insan zihni, daha sonra bir kısmını elemek üzere topladığı
örneklerin miktarı sayesinde, bu örneklerin uygunluğundaki
eksikliği telafi eder. Uzunluğu nedeniyle "listing" -abar-
I ili- bir inanç oluşturmaya çalışır; fakat bu, bir apaçıklığın ilk
aşamasıdır.