Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

8 0 Belirsizin Bilimleri
deney öncesi bir kaygı konusu, rutin ve hatta idari bir sorun,
ama büyük hacimli bir iş (hatırlayalım ki ortalama istatistiksel
hata, sadece örneklemlerin büyüklüğünün karesine bağlı olarak
azalmaktadır) haline gelmektedir. Denek arayışı, yeniliğe
ulaşmak için daima en iyi strateji olmayan bir kesinlik gereği
planında, araştırmayı karmaşıklaştırır; araştırmacıya, onu dar
anlamda ilgilendiren deneyle doğrudan ilişkisi olmayan ve
daha çok küçük ilan piyasasıyla bağlantılı bir yük getirir.
Ancak özellikle, örneğin, bizim daha önce yaptığımız
gibi, büyük işletmelerin üyeleri veya mühendislerinde yenilik
mekanizmalarına ilişkin bir inceleme yapıldığında, denekler,
daha nadir ve pahalıdır. Panel imalatı yapan verimli endüstriler
(deneklere saat başına 40 dolar, denek istihdamını sağlayanlara
ise saat başına 30 dolar ödeniyor) ortaya çıkmaktadır....
Özetle sosyal bilimlerde araştırma, kesin olsun veya olmasın,
bundan böyle yüksek bir paha gerektirmekte ve çeşitli sorunlar
içermektedir. Buna bakarak, sosyal bilimlerin, kredi bulmasını
sağlayacak bir itibar kazanacakları öngörülebilir mi?
Oysa, çok değil, yakın zamanlara kadar, geleneksel olarak
—bütün bilimlerin anası—felsefeye bağlı olan belirsizin bilimlerine
ait bu tip araştırma, kesin bilimlerin devasa laboratuvarına
kıyasla zayıf maddi olanaklar gerektiren bir etkinlik gibi görülmekteydi,
beşeri veya sosyal bilimlerin kredileri, doğa bilimlerininkinin
onda biri ile yüzde biri arası bir orandaydı. Bu açıdan,
psikanalistlerin yakınmalarını biliyoruz; kesin bilimler ve
diğer bazı alanlarda çalışan araştırmacılar, psikanalizin az para
gerektirmesine bakarak, elde ettiği sonuçların da fazla muteber
olmadığı, fazla bir değer taşımadığını düşünmektedirler.
Bu durum, değişmektedir; önce, verilerin istatistiksel
çözümlemelerinde bilgisayarlar devreye girmiştir; çok yakın
yıllarda, dünyanın en büyük bilgisayarlarından biri olan Illiac,
% 70 oranında psiko-lenguistik çalışmalara ayrılmıştı. Sosyal
bilimler, istatistiksel araçlar yardımıyla, onlarda düzenli biçimler
çıkartarak muğlak olguları keşfetmekten ibaret olan yapıları
nedeniyle, çabucak çok büyük octet' tüketicileri haline gelmişler
ve büyük bütçeler harcar olmuşlardır.