18.02.2013 Views

Facultatea de Istorie - Universitatea Alexandru Ioan Cuza

Facultatea de Istorie - Universitatea Alexandru Ioan Cuza

Facultatea de Istorie - Universitatea Alexandru Ioan Cuza

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

188<br />

Daniele Vittorio PIACENTE<br />

bre 472 contenuta in CI. 1.3.31 pr. 48 e indirizzata al prefetto <strong>de</strong>l pretorio<br />

Dioscorus 49 . Il provvedimento stabilisce che i direttori <strong>de</strong>gli orfanotrofi di<br />

Costantinopoli sono tenuti ad assistere i minori come se fossero loro tutori o<br />

curatori; ciò <strong>de</strong>ve avvenire sia in giudizio sia fuori di esso. Inoltre il<br />

magister census nella città e il mo<strong>de</strong>rator nelle province <strong>de</strong>ve anche seguire<br />

da vicino e registrare tutte le operazioni comportanti un trasferimento <strong>de</strong>i<br />

beni loro affidati, perché non ne <strong>de</strong>rivi alcun danno agli orfani che vanno in<br />

ogni caso tutelati 50 .<br />

Come si è potuto notare dall'analisi <strong>de</strong>lle costituzioni prece<strong>de</strong>nti, il<br />

ruolo <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>rator provinciae riveste <strong>de</strong>licate responsabilità civili e penali.<br />

La sua competenza funzionale è molto vasta: si va dall'azione contro la calliditas<br />

(CI. 5.17.3.2) al „confino” <strong>de</strong>i curiali (CI. 10.31.25); dal controllo sui<br />

patrimoni terrieri (CI. 11.64.3), sui fabbricanti di armi (CTh. 10.22.6 = CI.<br />

11.9.4) ed alla supervisione <strong>de</strong>l prezzo <strong>de</strong>ll'oro e <strong>de</strong>ll'argento (CTh. 12.6.32<br />

pr. = CI. 10.72.15); e ancora dal controllo <strong>de</strong>llo ius aquae (CI. 11.42.5) a<br />

quello <strong>de</strong>l rispetto <strong>de</strong>lla legge (Nov. Val. 23.6), anche col potere di comminare<br />

sanzioni pecuniarie (CI. 1.5.8.15); il mo<strong>de</strong>rator sovrinten<strong>de</strong> infine<br />

alle donazioni (CI. 8.53.30) nonché a tutte le operazioni compiute dai tutori<br />

e dai curatori di orfani (CI. 1.3.3l pr.).<br />

48 CI. 1.3.31pr. (23 dicembre 472): I<strong>de</strong>m AA. (Leo et Anthemius) Dioscoro P(raefecto)<br />

P(raetorio). Orphanotrophos huius inclitae urbis nulla subtilitate iuris obsistente<br />

eorum qui<strong>de</strong>m qui pupilli sunt quasi tutores, adulescentium vero quasi curatores, sine ullo<br />

fi<strong>de</strong>iussionis gravamine in emergentibus causis tam in iudicio quam extra iudicium, ut opus<br />

exegerit, ad similitudinem tutoris et curatoris personas et negotia eorum, si qua possint<br />

habere, <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>re ac vindicare iubemus: ita vi<strong>de</strong>licet, ut praesentibus publicis personis, id<br />

est tabulariis, aut intervenientibus gestis in hac qui<strong>de</strong>m inclita urbe apud virum perfectissimum<br />

magistrum census, in provinciis vero apud mo<strong>de</strong>ratores earum vel <strong>de</strong>fensores locorum<br />

res eorum eis tradantur, a quibus sunt custodiendae: ut, si quas earun<strong>de</strong>m rerum<br />

propter fenus forsitan vel aliam urgentem causam vel eo quod servari non possunt alienare<br />

perspexerint, prius habita aestimatione licebit eis alienationis inire contractum, ut pretia<br />

eorum quae exin<strong>de</strong> colliguntur, ab is<strong>de</strong>m personis custodiantur. Huiusmodi autem pium<br />

atque religiosum officium pro tempore orphanotrophos ita peragere convenit, ut minime<br />

ratiociniis tutelaribus seu curationibus obnoxii sint. Grave enim atque iniquum est, callidis<br />

quorundam, si ita contigerit, machinationibus eos vexari, qui propter timorem <strong>de</strong>i a<br />

parentibus atque substantiis <strong>de</strong>stitutos minores sostentare ac velut paterna affectione<br />

educare festinant. D. k. Iun. Constantinopoli Marciano cons.<br />

49 PLRE II, 367-368. Dioscorus fu prefetto <strong>de</strong>l pretorio nella parte orientale <strong>de</strong>ll’impero<br />

nel periodo 472-475 sotto il consolato di Flavius Marcianus, PLRE II, 717-718.<br />

50 Cfr. V. Mannino, Ricerche sul <strong>de</strong>fensor civitatis, Milano, 1984, 143.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!