18.02.2013 Views

Facultatea de Istorie - Universitatea Alexandru Ioan Cuza

Facultatea de Istorie - Universitatea Alexandru Ioan Cuza

Facultatea de Istorie - Universitatea Alexandru Ioan Cuza

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

RIFLESSIONI SUL MODERATOR PROVINCIAE<br />

autorità civili, preferendo l’intervento d’ufficio 91 . La costituzione è la conseguenza<br />

<strong>de</strong>l particolare clima di vessazioni che si era creato nella regione<br />

africana in seguito alle persecuzioni <strong>de</strong>i Donatisti contro i cattolici 92 , vessazioni<br />

tacitamente tollerate dai funzionari imperiali.<br />

Al mo<strong>de</strong>rator provinciae vengono anche <strong>de</strong>mandati compiti di<br />

esazione <strong>de</strong>i tributi. E’ il caso di CI. 1.37.1 che riguarda la diocesi d’Egitto 93<br />

e di CTh. 1.10.8 94 .<br />

91 Cfr. L. <strong>de</strong> Giovanni, Ortodossia, eresia, funzione <strong>de</strong>i chierici. Aspetti e problemi<br />

<strong>de</strong>lla legislazione religiosa fra Teodosio I e Teodosio II, in In<strong>de</strong>x, 12, 1983-1984, 395-396;<br />

A. Metro, Indice…cit., 189; A. Puglisi, Servi, coloni, veterani e la terra in alcuni testi di<br />

Costantino, in Labeo, 23, 1977, 307; G. L. Falchi, cit., 290.<br />

92 Il Cristianesimo aspirava a divenire religione ufficiale <strong>de</strong>ll’impero. Essa poteva<br />

contare sull’apporto di influenti personaggi quali Eusebio di Cesarea, Agostino, Ambrogio,<br />

vescovo di Milano, capace di influenzare imperatori come Graziano, Valentiniano II,<br />

Teodosio. E proprio quest’ultimo nel 380 dichiarò obbligatoria la religione cristiana nell’impero<br />

d’Oriente. Cfr. P. De Francisci, Arcana imperii, III, Milano, 179; A. Momigliano,<br />

Pagan and Christian Historiography in the Fourth Century, in Paganism and Christianity,<br />

Oxford, 1967, 89.<br />

93 CI. 1.37.1 (17 febbraio 386): Imppp. Valentinianus, Theodosius et Arcadius<br />

AAA. Florentio praefecto Augustali. Omnia tributa per Aegyptiacam dioecesin cura et<br />

provi<strong>de</strong>ntia claritatis tuae a mo<strong>de</strong>ratoribus provinciarum exigi iubemus. Si qui tamen ex<br />

possessoribus sive militaribus sive non militaribus ad inferenda quae <strong>de</strong>bent audaces<br />

extiterint, eos per militare etiam auxilium, si opus exegerit, ad solutionem compelli censemus.<br />

D. XIII k. Mart. Constantinopoli Honorio np. Et Evodio conss.<br />

94 CTh. 1.10.8 (28 febbraio 428) : Impp. Theodosius et Valentinianus AA. ad<br />

Volusianum P(raefectum) P(raetori)o. Non amplius quam semel intra ean<strong>de</strong>m provinciam<br />

quicquam publici muneris palatinus exerceat, sed adiutoris suggestio gestis expressa<br />

teneatur, quae et nomen palatini et ei, qui dirigendus est, in ean<strong>de</strong>m provinciam nihil ante<br />

commissum evi<strong>de</strong>nter expromat. Quod si aut huiusmodi sollemnitate neglecta aut repetito<br />

actu ad provinciam missus fuerit palatinus, adiutorem officii et primicerium atque secundicerium<br />

triginta librarum auri poena percellat, nec uti licebit his fortasse praestigiis, quod<br />

ei<strong>de</strong>m, non ea<strong>de</strong>m tamen, possint gerenda committi: eun<strong>de</strong>m enim palatinum intra ean<strong>de</strong>m<br />

provinciam quicquam publici muneris iterum procurare non licet. Palatini vero scient sibi<br />

cum provincialibus nihil esse commune. Iudicibus sane oportebit insistere et si inter eos<br />

breves, quos ad provinciam <strong>de</strong>ferent, et eos, qui a provinciarum tabulariis proferuntur,<br />

fuerit aliqua diversitas, adscitis sibi in consilium ex provincia quinque honoratis inter<br />

palatinum ac tabularium provinciae mo<strong>de</strong>rator cognoscat et discussa brevium fi<strong>de</strong> accelerari<br />

exactionem iubebit aut censurae legum veterum subiacebit. Noverint sane provinciarum<br />

mo<strong>de</strong>ratores nullam prorsus exactionis partem ad palatinum officium pertinere<br />

nec umquam his adminicula praebenda. Sed nec susceptori qui<strong>de</strong>m aut tabulario provinciae<br />

palatinus incumbet, neque a susceptore summam inlatorum neque nominatorios<br />

199

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!