pedagog i nastavnik fizičkog vaspitanja u prevenciji nasilja u školi

1. Osnovni pojmovi u istraživanju
Definisanje ključnih pojmova sadržanih u formulaciji, predstavlja osnovu za određenje
problema istraživanja. Polazeći od predmeta našeg istraživanja - Pedagog i nastavnik fizičkog
vaspitanja u prevenciji nasilja u školi, definisaćemo sledeće pojmove:
1.1. Nasilje
Poseban izazov teorijsko-empirijskih istraživanja naučnika iz različitih nauka i naučnih
disciplina je izučavanje nasilja. Upravo ta raznovrsnost uslovljava metodološko-teorijska polazišta i
posebna pojmovna određenja i operacionalne definicije. U literaturi se pojam nasilje najčešće
vezuje za agresivnost i u tom smislu shvata se kao ispoljavanje napadačkog (lat. aggressio - napad)
ponašanja. Jedan od najpoznatijih proučavatelja agresivnog ponašanja Albert Bandura (1973, 2)
smatra da: „ulazak u područje agresivnosti predstavlja ulazak u područje semantičke gužve“. Gužve
u kojoj različiti autori iste fenomene nazivaju različitim imenima, a pod istim terminima
podrazumevaju različite fenomene.
Nasilje se definiše kao “namerno i neopravdano nanošenje štete drugome. Ono što
zovemo “nanošenje štete” može se posmatrati kao najšira oznaka za negativne efekte ponašanja
koje drugi trpi. U skladu sa tim, samo nanošenje štete nije dovoljno da bi se govorilo o nasilju, ali je
nužno. Ponašanje kojim se nanosi šteta grubo možemo razvrstati na verbalno i neverbalno i ono se
može sastojati u fizičkom povređivanju, nanošenju materijalne štete ili psihološkom povređivanju,
kao što je zastrašivanje, sramoćenje, socijalna izolacija i slično. Neopravdanost se sastoji u
nelegitimnosti, nezasluženosti, prekomernosti ili neprimerenosti takvog postupka.” (Popadić, 2009,
13).
Termini „nasilje” i „agresija” se često koriste kao sinonimi. Predložena definicija nasilja
je veoma slična brojnim definicijama agresije, prema kojoj je agresija „ponašanje čiji je cilj
povređivanje osobe prema kojoj je ponašanje usmereno” (Dollard i sar., 1939, 11). Zatim, agresija
9