pedagog i nastavnik fizičkog vaspitanja u prevenciji nasilja u školi

Nasilje u školi se tokom 80 - tih i 90 - tih godina prepoznaje kao važan problem u nizu
evropskih i vanevropskih zemalja, te se sprovode brojna istraživanja i pišu obimni interventni
programi (Smith i Brain, 2001, 7). Širom sveta utvrđena je izloženost nasilju u školi. Izloženost
nasilju dobijana u istraživanju u Australiji, Austriji, Engleskoj, Finskoj, Nemačkoj i SAD kreće se u
rasponu od 15% do 25%. U zapadnoevropskim istraživanjima generalno je prihvaćeno da 5%
učenika doživi vršnjačko nasilje nedeljno ili češće. U odnosu na srednjoškolski uzrast, ovaj
procenat je veći na osnovnoškoskom uzrastu, nešto je veći kod dečaka nego kod devojčica (prema:
Popadić, Plut, 2007, 312).
Prvo veće istraživanje nasilja u školi na nacionalnom uzorku sprovedeno je 1998. godine na
uzorku od 15.686 učenika od 6. do 10. razreda. Rezultati istraživanja ukazuju da je 30% učenika
bilo uključeno u nasilje, od toga: 13% učenika kao nasilnici, 11% kao žrtve, a 6 % i kao žrtve i kao
nasilnici (Nansel i sar., 2001, 2096).
Od međunarodnih istraživanja posebno ističemo ono koje je Svetska zdravstvena
organizacija sprovela u tridesetak zemalja Evrope i Severne Amerike (Currie i sar., 2008, 202 ). U
tom je istraživanju zlostavljanje i fizičko nasilje među vršnjacima prepoznato kao značajan
javnozdravstveni problem koji ugržava fizičko i mentalno zdravlje dece, stoga zahteva delovanje i
na nivou socijalne politike.
Istraživanje sprovedeno u 41 državi/regionu (33 države u Evropi, a od neevropskih zemalja
Rusija, Turska, Izrael, Kanada i SAD) na uzorku preko 200.000 dece tri uzastopne grupe: od 11, 13
i 15 godina, ukazuje da u odnosu na ukupan uzorak njih 33% je bar jednom bilo izloženo nasilju,
dok je njih 13% bilo izloženo nasilju dva - tri puta mesečno. Utvrđena je relativna mala razlika
između polova, a nešto veća razlika između uzrasta tj. izloženost nasilju se sa uzrastom smanjuje. U
nekim zemljama nasilje je preko 4 puta veće nego u drugim. Najveći broj žrtava bio je u Turskoj
(54%) a najmanji u Švedskoj (14%). U zavisnosti od države/regiona procenat onih koji su bar
jednom bili izloženi nasilju varira. Naime, među jednaestogodišnjacima: 15-64%, među
trinaestogodišnjacima: 13-60%, dok je među petnaestogodišnjacima 12-52% (prema: Popadić,
2009, 96).
U Engleskoj je sredinom osamdesetih sprovedeno istraživanje, čiji su rezultati ukazali da je
u nasilje uključen otprilike svaki četvrti učenik: 7% učenika su bili žrtve nasilja, 10% nasilnici, a
6% su bili nasilnici/žrtve. S obzirom da su dobijeni podaci ukazivali na zabrinutost za pojavu
nasilja, britansko ministartvo obrazovanja je 1991. pokrenulo dvogodišnju kampanju smanjenja
18