gjuha 4.indd - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Gjuha shqipe 4”
Në dyshe nxënësit shkëmbejnë fl etët dhe kërkojnë nga njëri-tjetri shpjegime për fjalët dialektore që kanë
sjellë. Ata japin mendimet e tyre për fjalët e gjetura dhe përpiqen t’i mësojnë ato.
dialekt - variant i gjuhës së një populli, i cili përdoret nga një grup njerëzish që banojnë në një truall, pak a
shumë të kufi zuar, dialekti i Veriut (gegërishtja), dialekti i Jugut (toskërishtja).
gjuha që përdorin njerëzit në një territor të caktuar
dialekti
toskërishte (në Jug të Shqipërisë)
gegërishte (në Veri të Shqipërisë)
(nënë, është, ëmbël, rëra, ...) (nanë, asht, ambël, rana, ...)
Fjalët me /â/ të gegërishtes në toskërishte shqiptohen me /ë/, apo fjalët me /n/ në toskërishte shqiptohen me /r/.
2. Realizimi i kuptimit: Punë e drejtuar, punë në grupe.
Hapet teksti në faqe 177. Lexohen shembujt dhe njohuritë gjuhësore rreth dialekteve të gjuhës shqipe.
Lexohen poezitë e poetëve N. Frashëri, A. Z. Çajupi, Gj. Fishta, N. Mjeda.
Të ndarë në grupe nxënësit gjejnë fjalët dialektore në poezitë përkatëse.
Grupi I: Poezia “Nuk e harron mëmëdhenë” (N. Frashëri)
(rronjë, fl uturonjë, mënt, hapetë, ndë, mblidhetë, dhet, ndrrohet, qetohet)
Grupi II: Poezia “Robëria” (A. Z. Çajupi)
(kshtu, të të sho, tëborë, nukë)
Grupi III: Poezia “Gjuha shqipe” (Gj. Fishta)
(kanga, vallzon, ambli, lmon, drandofi llit, gjama, rrfes zhgjetare, njij, njashtu, â, shqiptare)
Grupi IV: Poezia “Guxo” (N. Mjeda)
(s’rezikohet, asht’, shkum’, vedi, tuj, pritue, kurrgjasend, qitet, trimni)
Çdo përfaqësues i grupit jep shpjegimin me gojë të fjalëve dialektore të përdorura në poezi.
3. Reflektimi: Punë e pavarur.
Nxënësit shkruajnë dallimet ndërmjet fjalëve dialektore në poezinë e N. Mjedës dhe A. Z. Çajupit.
P.sh.: s’rezikohet → s’rrezikohet
asht’ → është
kshtu → kështu
të të sho → të të shoh etj.
Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.
Detyrë shtëpie. Shkruaj 10 fjalë dialektore duke dhënë edhe shpjegimin letrar të tyre.
Rubrika:
Tema:
Lexim
Lulja më e bukur
Objektivat: Nxënësi në fund të orës të jetë i aftë:
• Të lexojë qartë e rrjedhshëm tregimin.
• Të shqiptojë saktë fjalët në dialektin e gegërishtes.
• Të nxjerrë mesazhin e dashurisë për vendlindjen.
• Të lexojë në role tregimin.
158
Mjetet:
Teksti, zarf, pamje nga lule të ndryshe.
Fjalë kyç:
Lule, atdhe, kopsht.
Aftësitë:
Të lexuarit, të shqiptuarit, të dramatizuarit, të kuptuarit.
Metoda dhe teknika: Punë në grup, harta mendore, lexo – kupto – diskuto, lojë në role.