gjuha 4.indd - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Dituri natyre 4”
Mësimi 1.10
Tema: Lumi dhe liqeni
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:
1. Të përcaktojë kushtet e favorshme, që u ofron lumi dhe liqeni njerëzve.
2. Të tregojë dy liqene dhe dy lumenj të vendit tonë.
3. Të përshkruajë masat parandaluese, që merr njeriu nga vërshimi i lumenjve.
4. Të shpjegojë, si ndikon liqeni në klimën e mjedisit përreth.
Fjalë kyç: shtrat lumi, zall, lumenj të lundrueshëm, vërshim, prita, liqen artifi cial, zbutje
klime.
Mjetet: teksti i nxënësit, fl etore, foto të lumenjve dhe liqeneve, fotografi të nxënësve pranë
lumenjve dhe liqeneve, kuriozitete ose të dhëna për lumenjtë dhe liqenet e vendit tonë.
Fazat e strukturës
Evokimi
Realizimi i kuptimit
Reflektimi
Metodat mësimore
bisedë
tryeza rrethore, diagrami i Venit
ditari dypjesësh
Veprimtaritë e nxënësve
zhvillim fjalori
ndërtimi i njohurive studimore
nxitja për të shkruar
Zhvillimi i mësimit
Evokimi:
- Zhvillohet një bisedë me nxënësit.
- Çfarë kemi mësuar për lumin?
- Nga buron dhe ku derdhet ai?
- A ka lumë në qytetin (fshatin) tonë?
- Mund të thoni ndonjë qytet, në të cilin lumi kalon përmes tij? Po të tjerë ?
- Çfarë ju kujton fjala liqen?
- Është element natyror apo artifi cial?
- Si e mendoni ju një liqen artifi cial?
- Po lumë të tillë a mund të ketë?
- Cili prej jush ka notuar në ujërat e lumit/liqenit?
- Si ju duket në krahasim me detin?
Nxënësit kanë mbi bankë fotot nga lumenjtë dhe liqenet ose fotografi të nxjerra pranë këtyre
mjediseve.
Vëzhgojnë dhe këmbejnë fotot me njëri-tjetrin. Lexohen materiale interesante që kanë
sjellë nxënësit. Këtu mund të përfshihen: numri i lumenjve dhe i liqeneve në Shqipëri, lumi më
i gjatë, lumi më i shkurtër, liqeni më i thellë, liqeni me sipërfaqen më të madhe, peshqit më
karakteristikë të liqeneve tona etj.
Mësuesi tregon në hartë disa lumenj dhe liqene.
342
Realizimi i kuptimit:
Mësuesi i njeh nxënësit me problemin. Materiali i mëposhtëm përfshin edhe lëndën e
historisë.
Që nga kohërat më të hershme, njeriu i ka ngritur vendbanimet e tij pranë lumenjve dhe
liqeneve. Qytetërimi i parë në botë lindi midis lumenjve Tigër dhe Eufrat, ky vend u quajt
Mesopotami, që do të thotë “tokë midis dy lumenjve”. Pas tij, kemi qytetërimin egjiptian, i
cili shtrihej përgjatë lumit Nil. Edhe në Evropë, fshatrat e parë u ndërtuan në brigjet e lumit
Danub.
Çfarë i bën kaq të pëlqyeshme zonat pranë lumenjve dhe liqeneve?