gjuha 4.indd - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Dituri natyre 4”
Ndotësit
Ujërat e zeza
Mbeturinat industriale
Nafta
Mënyrat e ndotjes
Derdhje në lumenj, dete,
liqene. Çarje e tubave
dhe bashkimi me ujin e
pijshëm.
Kompanitë industriale
derdhin në det mbetjet që
dalin nga prodhimi.
Aksidente me cisternat
naftëmbajtëse në det,
derdhja e tyre në ujë.
Pasojat
Sëmundje infektive, të
lëkurës te njerëzit.
Helmimi i gjallesave të ujit,
deformimi i tyre, sëmundje
te njerëzit etj.
Dëmtohen kafshët dhe
bimët ujore. Lë pasoja për
shumë vite.
Zgjidhja
Përpunimi te stacionet
pastruese. Kontrolli i
kanalizimeve, ndalimi i
dëmtimeve të tyre etj.
Përdorimi i pastruesve
specialë brenda fabrikës,
përpara se t’i hedhin.
Rritja e masave të
sigurisë së transportit në
det.
Reflektimi:
Nxënësit janë porositur përpara disa orësh mësimi, që të mbledhin fakte, të dhëna, kuriozitete,
që kanë lidhje me ujin dhe ndotjen e tij. Këto janë të nevojshme për këtë pjesë mësimi.
Ata do të zgjedhin nga teksti një pohim, i cili ju duket interesant apo i shqetëson më shumë,
dhe do të mbështesin idenë me argumente, fakte të reja etj. Kjo punë do të bëhet përsëri në
grup. Ja një shembull:
Pohimi
Lumenjtë janë kthyer në vende ku hidhen mbeturinat, derdhen kanalet e ujërave të zeza, si dhe
mbeturina të ndryshme industriale.
Mbështetja
Prej tij marrin ujin e pijshëm njerëzit. Ai shkakton sëmundje të rënda kur e pi, dhe sëmundje të lëkurës
kur lahesh në të.
Rreth 50% e njerëzve në vendet e zhvilluara vuajnë nga një prej gjashtë sëmundjeve, që lidhen me
cilësinë e ujit të pijshëm.
Në çdo 15 sekonda, në botë, vdes një fëmijë nga sëmundjet, që kanë lidhje me ujin e pijshëm.
Janë zbuluar rreth 200 lloje sëmundjesh, që kanë lidhje me ujin e pijshëm.
Edhe lumi i qytetit (fshatit) tonë …etj.
Nxënësit vlerësohen me notë për mënyrën e plotësimit të tabelës, marrjes pjesë në diskutim
dhe për argumentimin e ideve.
Detyrë shtëpie: Jepet ushtrimi 4 në libër dhe Fletorja e punës.
Mësimi 1.28
Tema: Ndotësit e mjedisit
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:
1. Të identifi kojë ndotësit e tokës, ujit dhe ajrit.
2. Të ilustrojë me shembuj nga jeta në vendbanimin e tij disa ndotje të mjedisit.
3. Të mbështetë veprimet për pakësimin e ndotjeve të mjedisit.
Fjalë kyç: ndotje, mbetje radioaktive, shi acid, tym, plehërues, tym, shkarkesa industriale.
Mjetet: teksti i nxënësit, foto, që tregojnë pjesë të ndotura të qytetit apo fshatit.
368