gjuha 4.indd - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Dituri natyre 4”
Hapi i tretë
U shpjegohet nxënësve: Ajri me masën e vet ushtron forcë mbi të gjithë trupat në natyrë.
Kjo quhet trysni atmosferike. Si mendoni, ku është shtypja atmosferike më e madhe, kur ajri
është i dendur apo i rrallë?
Ajri i dendur e ka masën më të madhe, prandaj dhe trysnia është më e madhe në këtë
rast.
Shtypja atmosferike ndryshon në zona të ndryshme, në lartësi të ndryshme.
Hapi i katërt
Udhëzohen nxënësit të lexojnë tekstin dhe të zbulojnë varësinë e shtypjes atmosferike nga
lartësia dhe temperatura. Diskutohen përfundimet me klasën.
Hapi i pestë
Provohet me eksperimente prania e shtypjes atmosferike. Kryhen dy eksperimentet e librit
në grupe nxënësish. Pasi e vëzhgojnë me kujdes dukurinë, ata mbajnë shënimet përkatëse
në ditarin e ndarë në tri pjesë.
Eksperimenti
1. Vendosim kartolinën sipër një
gote plot me ujë. Kthejmë gotën me
kujdes duke e mbajtur të puthitur
kartolinën. E heqim dorën.
2.a. Marrim një shishe dhe i
vendosim hinkën te gryka. Hedhim
ujë duke e mbajtur të puthitur mirë
hinkën me shishen.
Vëzhgimi
1. Kartolina qëndron e ngjitur
me gotën, uji nuk derdhet.
2.a. Uji nuk do të bjerë në
shishe.
Përfundimi
1. Shtypja atmosferike ushtron mbi
kartolinën një forcë më të madhe se
forca e masës së ujit në gotë.
2.a. Shtypja atmosferike që ushtron
ajri brenda shishes është më e
madhe se forca e masës së ajrit te
hinka.
2.b. E largojmë pak hinkën nga
gryka e shishes, vazhdojmë të
hedhim ujë.
2.b. Uji bie në shishe.
2.b. Pesha e masës së ajrit në
hinkë është më e madhe se trysnia
atmosferike e ajrit të shishes. Ajo e
detyron ajrin të dalë.
Hapi i pestë
Lexohet rubrika “Unë zbulova se”.
U jepet përgjigje pyetjeve të tekstit.
Vlerësohen nxënësit me notë.
Detyrë shtëpie: Jepet Fletorja e punës.
Mësimi 1.20
Tema: Si formohet era
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:
1. Të përshkruajë mënyrën e formimit të erës.
2. Të përcaktojë elementet e saj: drejtim, lloj, shpejtësi.
3. Të demonstrojë lidhjen midis shtypjes atmosferike dhe veprimit të erës.
4. Të tregojë rëndësinë e përdorimit të saj në interes të njeriut.
Fjalë kyç: erë, puhi, stuhi, uragane, trëndafi li i erërave.
Mjetet: teksti i nxënësit, fletore, qiri, shkrepëse, materiale ose kuriozitete për erërat.
358