Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

116
*
[35] in, ghy sult hier of daer noch wel een schampeljoentje kryghen, dat u 35
[36] mogelyck wel bevallen en een groot vermaken sal geven, indien ghy gedient
[37] zijt met redenen vol getappijte of geborduurde woorden, ghelijck als veel 37
[38]
+ o
* 4 v + spreeuwen van Hovelinghen en Stadts schrijvers besighen. Hola! besongie- 38
[39] rende Kooplieden, en andere die haar eyghen spraack verarmen en gewelt
[40] doen, en liever met een ghelapte gecks-kap brallen, dan dat sy willen gaan 40
[41] blincken in een onbesproken effene Mantel. Ach! wat een willighe arre- 41
[42] moede hoor ick over 'tgantsche Nederlandt? Souder wel eenich volck onder
[43] de Sonne zyn, die met dese verkoren raseryen bevanghen zyn so seer als
wy? 43
[44] het mach wel, maer ick denck het niet. Dan dit weet ghy Hooge Gheleerde 44
[45] best, vermits dat ghy over al t'huys zijt. Meent ghy niet mijn Heeren dat
[46] dese mengel-moes van spreken herkomt van een aart van menschen, die
dese 46
[47] verbasteringh of verwerringh van woorden ghebruycken voor een edele
[48] frayicheyt? Of souwt wel zijn van lieden die eer sy haer eygen sprake
[49] kennen, andere talen leeren, die naderhant duytsch sprekende, haar dick-
[50] wils om 'tlichtste met een vreemdelings woort behelpen moeten? Een dingh 50
[51] heb ick veeltijts beklaagt en 'tberouwt myn noch, dat de Geleerde hare 51
[52] geleertheyt meer voor de School-geleerde, als voor ons uytheemsche-letter- 52
[53] loosen-ongheleerde, leeren. Hoe sullen wy weten wat ghy weet en kent,
* 38 A en ontbr. - CD besoingerende - 52 CD uytheemsche-letterloosen ongeleerde,
35 schampeljoentje: staaltje, voorbeeld (Fr. échantillon).
kryghen: vinden, tegenkomen.
37 getappijte: opgesmukte.
38 spreeuwen (Toespeling op de taal vol vreemde woorden van deftig doende sprekers en
geleerd doende schrijvers, wellicht in het bijzonder het taalgebruik van de Brabanders; vgl.
Spaanschen Brabander vs. 187: ‘De Brabanders slachten d'Engelsche of de spreeuwen, sy
kennen van elcks wat.’ Spreeuwen bootsen het geluid van andere vogels na.)
Stadts schrijvers: stadssecretarissen.
Hola! ... Mantel: (Deze zin doet dienst als aanspreking voor de met Ach! beginnende retorische
vraag.)
besongierende: druk met uw zaken bezige.
40 gecks-kap: zotskap.
brallen: pralen.
41 willighe: vrijwillig gekozen.
43 die ... bevanghen zyn: (‘sylleps’ of ‘constructio ad sensum’, bij Bredero niet ongewoon: in dit
geval een meervoud veroorzaakt door de collectieve betekenis van het antecedent volck.)
raseryen: dwaasheden.
44 het mach wel: het kan wel.
Dan: maar.
46 aart: soort (WNT Suppl., kolom 233-234).
50 om 'tlichtste: gemakshalve.
51 beklaagt: betreurd.
'tberouwt: het verdriet.
52 uytheemsche-letterloosen: die geen vreemde talen verstaan.
G.A. Bredero, Moortje