Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

84
heelemààl autochthoon’ aandoet 1 . Knuvelder tenslotte zegt in een paar regels niets
nieuws 2 .
Ongeveer tegelijk echter met de eerste druk van Knuvelders Handboek verscheen
deel IV van het door Baur geredigeerde standaardwerk. Daarin hadden Overdiep
en zijn leerling Van Es de Renaissancelitteratuur voor hun rekening genomen.
Overdiep in zijn diepgaande bespreking van Moortje acht ‘de realistische intermezzo's
in vertelden vorm’ van belang: ‘Hier schilderde Bredero voor “de slechte gemeente”
het Amsterdamsche leven in den “goeden” ouden tijd van dertig, veertig jaren her,
zooals het zich afspeelde rondom de buurt waar Bredero woonde, de Oudezijds
Voorburgwal.’ 3 Hij ziet het stuk ook als toneelspel: ‘Een meesterwerk van parodie,
van burleske dramatiek is de aanval van Roemer en zijn leger op het huis van
Moy-aal.’ 4 Nadruk legt hij op het moralizerende karakter van het stuk: ‘Een spiegel
der menschelijke dwaasheid, in het lichtzinnig en weeldedronken Amsterdam’,
waarbij Overdiep vermoedelijk meer aan 1615 dan aan 1575 denkt. ‘De ernst en
de deugd van eenvoudigen van hart en ziel stelt (de dichter) echter daar tegenover,
en in de intrigue ook zijn lichtpunten’, namelijk dat ‘Moy-aal, in eerlijken toorn
ontvlamd, (Writsart) tot besef van zijn groote zonde (weet) te brengen’ en dat
Angeniet ‘den brutalen Koenraad (weet) te overbluffen en tot rede te brengen door
haar fantasie over de gruwzame straf, die (Writsart) wacht’.
Dieper dan de schrijvers van volledige litteratuurgeschiedenissen kon ook de
Bredero-kenner Knuttel gaan. In de inleidende studie waarmee deel III van zijn editie
van de Werken begint, besteedt hij aan Moortje ruim drie bladzijden, die hij later
grotendeels herdrukt in zijn monografie Bredero, waarbij alleen een passage over
de identiteit van Moy-aal vervangen is 5 . Hij constateert vooruitgang in de ‘aanpassing’
als hij de ‘verbluffend’ geringe en weinig talrijke wijzigingen prijst, waarmee Bredero
‘toch een hele stap verder’ gaat dan bij -
1 J.L. Walch, Nieuw handboek der Nederlandsche letterkundige geschiedenis (...), tweede druk
(Den Haag, 1947), blz. 313.
2 G.P.M. Knuvelder, Handboek tot de geschiedenis der Nederlandse letterkunde, vijfde druk,
II (Den Bosch, 1971), blz. 219-220.
3 G.S. Overdiep, ‘Bredero's dramatiek’ in F. Baur (red.), Geschiedenis van de letterkunde der
Nederlanden IV (Den Bosch, 1948), blz. 303.
4 G.S. Overdiep, a.w., blz. 304.
5 J.A.N. Knuttel, Bredero, poëet en Amsterdammer, tweede druk, herzien door Th. U. de Vries
en J.B. de Klerk (Amsterdam, 1968), blz. 158 vlgg.
G.A. Bredero, Moortje