Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

More documents

Recommendations

Info

380 vaghen, bereyden, doecken, panneelen’, hetgeen betekent ‘het schoonmaken en prepareren van doeken en panelen’. (Zie de editie van Den Grondt ... door H. Miedema, Utrecht 1973, I, blz. 86.) Het voltooid deelwoord lijkt ons overbodig, misschien is ‘bereid paneel’ een vakterm die de schilder Bredero zich heeft laten ontvallen. 562 kleeft an. In het Supplement I van het WNT wordt (kolom 83) deze plaats aangehaald, ter illustratie van de betekenis ‘Uit iets voortvloeien; er als gevolg aan vastzitten; er aanzitten’. De constructie, onpersoonlijk, zonder onderwerp, is ongewoon. 574 oolyck krombient goedt. Het WNT (VIII, eerste stuk, kolom 322) verwijst naar deze plaats en citeert t.a.p. en ook in XI, kolom 10, een passage uit J. de Brunes Backet-werk van goede gedagten (Middelburg, 1657), waar de woorden gorlegoy en oolijck krombeent goed gecombineerd voorkomen; niet in verband met zeeroof en dus waarschijnlijk niet onder invloed van lectuur van Moortje. Men mag dus het vermoeden uitspreken dat ‘olijk krombeend goed’ een staande schelduitdrukking was, waarin ‘krombeend’ niet letterlijk opgevat hoeft te worden. 580 wech loopen. Die het rantsoen wel opbrochten, moeten degenen zijn die hun leven wel konden kopen. Het weglopen betekende dus niet noodzakelijk: vrijgelaten worden. 595 vertuyswuyst is een even onduidelijk woord als vertuysmuyst in andere drukken. Stoett vroeg zich af, of wij niet moeten lezen verruysmuyst, partic. perf. van verruismuizen, dat volgens WNT XIII, kolom 844, naast roezemoezen voorkwam. De betekenis ‘onstuimig, wild en woest doen of zijn’, toegepast op ‘drinkers, dronkaards, bij drinkpartijen of drinkgelagen’ en ‘verliefde vrijers, bij hunne galante avonturen’, lijkt goed te passen bij de levensgeschiedenis van de Landsman van Kackerlack. 635 der harten. De vrouwelijke buigingsvormen bij harte kennen wij nog: ter harte gaan (nemen), van ganser (heler) harte. 655 Koe-voet was destijds een gebruikelijk soort vlees (vgl. WNT VII, tweede stuk, kolom 5016-17), blijkbaar hoorde het vlezige gedeelte van de poot erbij. Ook nu nog is een voet een kwart van een koe. 666 'teeltste. Dikwijls komt men in zeventiende-eeuwse geschriften ts tegen waar men s verwacht. In Moortje doet het verschijnsel zich b.v. ook voor bij twee andere superlatieven: aldertroutste (vs. 1078) en alderswaartst (vs. 1765); in een brief aan Hooft staat ‘uwe lieve ouders ende wtgelesentste hujsvrouwe’ (H.W. van Tricht, De briefwisseling van P.C. Hooft I, blz. 277). In Het daget uyt den Oosten schrijft Bredero echter ook schaerts (vs. 89), en in vs. 339 van Moortje is, behalve naarts (vs. 2908), yeuwerts eveneens een voorbeeld (vgl. yewers in de vzn. 603 en 889). Schrijfwijzen als trosten (vs. 2018) en mette korsten (vs. 2210) wekken de gedachte, dat in het toenmalige Hollands ts en s in sommige posities verwisselbaar waren. 671 Kittebruers. Breur voor broer is een typisch voorbeeld van de ô-umlaut, die in onze G.A. Bredero, Moortje
381 kuststreek inheems moet zijn geweest. Vele andere voorbeelden uit Bredero, Vondel, Hooft, R. Visscher enz. bij Verdenius ‘Opmerkingen over 17de-eeuwse relicten met eu
Page 1 and 2:
Moortje G.A. Bredero Ingeleid en to
Page 3 and 4:
Voorrede 7 Toen Pieter Minderaa op
Page 5 and 6:
Inleiding I De editio princeps 9 In
Page 7 and 8:
11 zuivere ‘latinitas’, voor
Page 9 and 10:
13 de Saint-Gelais en gewoonlijk aa
Page 11 and 12:
15 This genoech hier ghepraet, gaen
Page 13 and 14:
Bredero, Moortje vzn. 1028b-1044a 1
Page 15 and 16:
19 Heautontimorumenos betreft op de
Page 17 and 18:
21 producuntur. De bewerking van de
Page 19 and 20:
23 zich tegen Mars verzet heeft, za
Page 21 and 22:
25 Bredero gekopieerd zal zijn; de
Page 23 and 24:
27 geleerden, die immers ‘over al
Page 25 and 26:
een personage staat tussen ( ) de n
Page 27 and 28:
31 te laten musiceren. Zo zal hij M
Page 29 and 30:
33 niet bang, maar wil de schout en
Page 31 and 32:
35 getekend is. Roemert voert een r
Page 33 and 34:
37 ghebruyckt, (...) op datmen te m
Page 35 and 36:
39 V Overeenkomst en verschil met d
Page 37 and 38:
41 tamen’ van Antipho (Ter., Eun.
Page 39 and 40:
43 had, stond centraal de eis dat z
Page 41 and 42:
45 lier acht regels de weergave van
Page 43 and 44:
47 de ijstafreeltjes op zichzelf al
Page 45 and 46:
49 Enige bijval zal ook wel uitgelo
Page 47 and 48:
51 524, waar één Franse volzin aa
Page 49 and 50:
53 (haar) minne voor niet bondigher
Page 51 and 52:
55 het klassieke en antieke stuk be
Page 53 and 54:
57 dan ook aan Pythias. Bredero slo
Page 55 and 56:
59 Roemert en de hunnen. De verwate
Page 57 and 58:
61 Moy-aal hangt in het Rijksmuseum
Page 59 and 60:
63 iugement’ (B., 80 r o -v o ),
Page 61 and 62:
65 Hooft 1 , wiens gerechtvaardigde
Page 63 and 64:
67 voorgeplaatste uitbreidende epit
Page 65 and 66:
69 ‘ick driesch de dolle donder
Page 67 and 68:
71 beginnen met vs. 645 volgt op ie
Page 69 and 70:
73 op dat het geval slecht of / rec
Page 71 and 72:
75 Het overige, dat is ongeveer 85%
Page 73 and 74:
77 VII Geschiedenis van de waarderi
Page 75 and 76:
79 Het duidelijkste blijk van waard
Page 77 and 78:
81 verouderde woorden en uitdrukkin
Page 79 and 80:
83 Het eindoordeel 1 wijst zowel ee
Page 81 and 82:
85 drie jaren eerder, in Griane, -
Page 83 and 84:
87 herontdekte Bredero eensgezind g
Page 85 and 86:
89 magistrale regie, alles werkte s
Page 87 and 88:
91 Doordat wij, anders dan de Britt
Page 89 and 90:
Geraadpleegde werken Edities van Te
Page 91 and 92:
95 Boertigh, Amoreus, en Aendachtig
Page 93 and 94:
97 van het Nederlandsche blijspel d
Page 95 and 96:
99 E.K. Grootes, Dramatische struct
Page 97 and 98:
101 S. Koster, Van schavot tot scho
Page 99 and 100:
103 Id., Hertspieghel en andere zed
Page 101 and 102:
105 Id., ‘Moortje: Vastenavond of
Page 103 and 104:
[Opdracht] * 109 + Aen den Edelen H
Page 105 and 106:
111 * [28] brachten, sprack AESCHIN
Page 107 and 108:
113 * [69] dwaal-streken en faal-gr
Page 109 and 110:
115 * [17] Doctoren, als u immers d
Page 111 and 112:
117 * [54] indien ghy ons niet wijs
Page 113 and 114:
+ Inhoudt van 'tspel van de Moor. *
Page 115 and 116:
121 * [37] ruymen; dat sy (soo 'tsc
Page 117 and 118:
[Lofdichten] * Sonnet. 123 WAnneer
Page 119 and 120:
Klinck-dicht * 125 ALleen is het vo
Page 121 and 122:
Sonnet. * 127 AENSCHOUT Lief-hebber
Page 123 and 124:
131 + Eerste uytkomen van het eerst
Page 125 and 126:
133 * Als laster, quaat vermoen, be
Page 127 and 128:
135 * Allengsjens dat versacht met
Page 129 and 130:
137 * Of roock ghy maar de geur, gh
Page 131 and 132:
139 * So wasser seecker DON een ló
Page 133 and 134:
* 141 A 3 ROKOENRAAT Ja hadse dat g
Page 135 and 136:
143 * En gingh int vulles-vat, en r
Page 137 and 138:
145 * 255 Dat hem de ad'ren grof op
Page 139 and 140:
* MOY-AAL 147 Hy brochtet met de bu
Page 141 and 142:
* MOY-AAL 149 ach! RITSARDT lief 'k
Page 143 and 144:
151 * Wat weygerd ick u oyt daar gh
Page 145 and 146:
* 153 B 1 VORITSART Gaat, en doet w
Page 147 and 148:
155 * Die daar de Brandt ontliep, h
Page 149 and 150:
* Ist niet genoech getoeft? 452 157
Page 151 and 152:
* 159 KOENRAAT Neen toch, ick denck
Page 153 and 154:
161 * Vol Konnossementen, en vol Ko
Page 155 and 156:
163 * Daar saachdy allereerst, elle
Page 157 and 158:
* KACKERLACK 165 Gants lyde! wat ve
Page 159 and 160:
167 * + 627 Hoe welse plomp en plat
Page 161 and 162:
169 * 655 En die Hals-knoock om dar
Page 163 and 164:
171 * En Horense Wortelen, en Raepj
Page 165 and 166:
173 * 705 Kom heerschip, maacktme l
Page 167 and 168:
175 * 735 Daer kregen wy so veel BO
Page 169 and 170:
177 * Wenscht MONSUER KACKERLACK zi
Page 171 and 172:
* KOENRAAT 179 Nu gis ick ben jy al
Page 173 and 174:
181 * Wat duncktje kan hy dan de Me
Page 175 and 176:
* 183 KOENRAAT Daar is een seeker R
Page 177 and 178:
185 * 865 Had hy een beesem in zijn
Page 179 and 180:
187 * En 't suyverlijckst wel eer d
Page 181 and 182:
189 * Door d'onghebondenheyt van my
Page 183 and 184:
191 * Om schoon en moy te zyn, dat
Page 185 and 186:
* 193 WRITSART Ja KOENRAAT so volco
Page 187 and 188:
* 195 KOENRAAT Waar bleefse toch in
Page 189 and 190:
197 KOENRAAT 'k Heb nu verslachs ge
Page 191 and 192:
199 * By sulcken creatuur! soo kan
Page 193 and 194:
* 201 WRITSART Maar daarom: om dat
Page 195 and 196:
* KOENRAAT 203 O wat gheleghentheyt
Page 197 and 198:
205 * Doen gees'len, om dat ick die
Page 199 and 200:
207 + Het derde deel, het eerste uy
Page 201 and 202:
209 1165 En wat ghy eens versoeckt
Page 203 and 204:
211 * Van al haar honniesnap, dan g
Page 205 and 206:
213 * Ja lieve Neskebol; hoe swiert
Page 207 and 208:
215 * 1215 En al mijn leempten scho
Page 209 and 210:
* ROEMERT 1245 Hy sweech as een pis
Page 211 and 212:
* 219 KACKERLACK 1260 't Most den d
Page 213 and 214:
* 221 ROEMERT 1280 Waar sy verlieft
Page 215 and 216:
* MOY-AAL Wel KOENRAAT sydy daar? K
Page 217 and 218:
ROEMERT 1320 Waarachtich sy is eel!
Page 219 and 220:
227 * 1355 Om te panlicken steets,
Page 221 and 222:
* ANGENIET Wat ghelieft u mijn vrou
Page 223 and 224:
231 * 1405 Die trecken bruycken, om
Page 225 and 226:
ANGENIET Ay wilt toch so langh blij
Page 227 and 228:
235 * Dat verschil is te groot besi
Page 229 and 230:
237 * 1500 Wilje me so gaet me (sey
Page 231 and 232:
239 * Hy moet de Vastelavondt wel d
Page 233 and 234:
241 REYNIER Ick sal eens by hem gaa
Page 235 and 236:
WRITSART 243 Recht so, de by-sit va
Page 237 and 238:
REYNIER wat wilgy my anpraaten, 163
Page 239 and 240:
* 247 WRITSART sy sey: ick gae te n
Page 241 and 242:
* REYNIER en doe? 1693 WRITSART 249
Page 243 and 244:
251 Het vierde deel, het eerste uyt
Page 245 and 246:
253 * 1750 Dat ick 't t'huys brenge
Page 247 and 248:
255 * Ghelyck ghy siet. wats dit? d
Page 249 and 250:
ANGENIET 257 Vraaght dat u ouwe sch
Page 251 and 252:
RITSART 259 Gaat en benochtert u, w
Page 253 and 254:
* RITSART 261 Ghy liechtet stuckevl
Page 255 and 256:
* 263 ANGENIET Ja had ick dat ghedo
Page 257 and 258:
* 265 ANGENIET Wou jy ons so ontvli
Page 259 and 260:
* 267 RITSART Wel hey wat spul is d
Page 261 and 262:
RITSART Hebdy myn broer gekent? NEG
Page 263 and 264:
In u plaatse? NEGRA ja heer, RITSAR
Page 265 and 266:
* 273 F 3 VOANGENIET Ick wetet KLAA
Page 267 and 268:
275 * Ick sie'er daar wel een diel,
Page 269 and 270:
277 * Hoe souwen die snacken hadden
Page 271 and 272:
* FREDERYCK 279 Gy schyt-venyntje,
Page 273 and 274:
* 281 FREDERYCK Jaat: maar ick en c
Page 275 and 276:
* FREDERYCK Myn suster waar is sy?
Page 277 and 278:
MOY-AAL 285 Daar dichte by de muer
Page 279 and 280:
* FREDERYCK Laat los 't is seker be
Page 281 and 282:
289 * Alsmen vande man is, dan isme
Page 283 and 284:
291 * Wat so! set u volck eens te d
Page 285 and 286:
* KACKERLACK 293 Publiceert al haar
Page 287 and 288:
* ROEMERT 295 Ja ick, nu komt voort
Page 289 and 290:
* MOY-AAL 297 Warachtich siet daer,
Page 291 and 292:
* 299 KACKERLACK Ick segh 't is goe
Page 293 and 294:
* ROEMERT sou ick na myn believen H
Page 295 and 296:
KACKERLACK 303 Wel Lecker suldy teg
Page 297 and 298:
305 MOY-AAL Soeckt elders yemandt d
Page 299 and 300:
307 * 2395 Ick leydender huye nocht
Page 301 and 302:
309 MOY-AAL 2415 Wat drommel was sy
Page 303 and 304:
* 311 MOY-AAL Wat kunnen wy hem doe
Page 305 and 306:
* MOY-AAL Wel is dat nu ghenoech? 2
Page 307 and 308:
* ANGENIET 315 Om die galligert nie
Page 309 and 310:
* MOY-AAL 317 Ghewis ick houwter vo
Page 311 and 312:
* 319 MOY-AAL So ghy een luttel wac
Page 313 and 314:
321 * Noch ick en sal althans in ge
Page 315 and 316:
323 * Als iou en ious gelyck. ick s
Page 317 and 318:
325 * Wat de Man was so voldoende,
Page 319 and 320:
327 * 2650 Een klimmer, vyf staate
Page 321 and 322: * FREDERYCK 329 Ick heb daar nu gen
Page 323 and 324: 331 * En dan sal ick daer nae in al
Page 325 and 326: 333 * 2760 Van roffyaans, van bloet
Page 327 and 328: * ANGENIET 335 Myn hart wil myn ont
Page 329 and 330: * KOENRAAT 2840 Neen ick. 337 ANGEN
Page 331 and 332: * ANGENIET Is dat waar? 339 KOENRAA
Page 333 and 334: 341 * Wat haast het LAMMERT, ick ge
Page 335 and 336: 343 * Tis vreemt dat an huer nues,
Page 337 and 338: 345 * Ick houw hennen, noch duyven,
Page 339 and 340: * 347 KOENRAAT Voor eerst bidt ick
Page 341 and 342: * 349 LAMBERT Houwt op, en spreeckt
Page 343 and 344: * KOENRAAT 3050 Wel wat wil dit toc
Page 345 and 346: * 353 4 VOKOENRAAT 3075 Wat segdy v
Page 347 and 348: * 355 ROEMERT Ick ben van sin het h
Page 349 and 350: 357 * Weet gy wel dat myn lief Katr
Page 351 and 352: 359 KOENRAAT Wel dat verhuecht myn
Page 353 and 354: * 361 RITSART Ach lieve waerde broe
Page 355 and 356: 363 * 3205 Dat ick wanneer ick wil
Page 357 and 358: * RITSART 365 Ick sech niet meer, i
Page 359 and 360: * 367 KACKERLACK Dan zydy van begri
Page 361 and 362: 369 * Die 't volck meerder jonst en
Page 363 and 364: * 371 ROEMERT Ghy hebt seer wel ghe
Page 365 and 366: 373 * 3350 Gae gy lie binnen strack
Page 367 and 368: 375 En men bracht haer voor doot to
Page 369 and 370: Aantekeningen Opdracht 377 2 uwe E.
Page 371: 379 schouwing blijven.) Immers ook
Page 375 and 376: 383 dus wel degelijk de bijgedachte
Page 377 and 378: 385 echter is het ‘Quo nunc is?
Page 379 and 380: 387 waar Juppiter als een regen van
Page 381 and 382: 389 schijtvenijn, grasduivel nooit
Page 383 and 384: 391 2458 Hane-voet is een Nederland
Page 385 and 386: 393 2654 Duevekater (uit duivel en
Page 387 and 388: 395 2889 De vorm Emster was niet on
Page 389 and 390: 397 iemand die bij de bakker om uit
Page 391: 399 N.B. Deze 66 verzen zijn in de
show all

Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?