Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

74
een acteur met een onverwachte klankherhaling wel degelijk de gewenste extra
klem aan zijn woorden geven: dat geldt in het bijzonder voor de uitbarsting van
Angeniet, vzn. 2475-2480. Daar worden de eindrijmwoorden huyt en uyt, die met
hun in het rijm weinig frekwente uy-klank naar het scheldwoord schavuyt leiden,
gesteund door de uy van guytery in vs. 2478.
Bredero toont zich in Moortje de virtuoze rijmer die we uit zijn andere werk kennen.
Het populaire middenrijm, het dikwijls vermakelijke dubbelrijm versmaadt de
humanist-uit-de-tweede-hand niet. Opmerkelijk is niet zozeer dat hij zich
onregelmatigheden veroorlooft, als wel dat er soms aanzienlijke stukken zonder
onregelmatigheden zijn.
Metriek
De toeschouwers, althans de broeders-kameristen, moeten bij de première in 1615
duidelijk gemerkt hebben dat er in het Moortje, evenals in Rodd'rick en Griane,
verschillende typen verzen gesproken werden. Wel kwamen de passages in
zeslettergrepige verzen, die men zich uit die stukken kan hebben herinnerd, ditmaal
evenmin voor als koor- of sololiederen in diverse dichtvormen 1 , maar ieder moet het
onderscheid hebben kunnen horen tussen de dialogen in ‘Franse maat’ waarmee
het stuk begon en de vertrouwde rederijkersverzen waarin Kackerlack zich liet gaan
toen hij het marktgedoe beschreef in II. Ruwweg kunnen we zeggen dat de passages
in wat men - niet helemaal juist - vrije verzen pleegt te noemen, de volgende zijn:
639-739
1478-1533
1999-2073
2202-2296
2302-2402
2585-2694
het beschrijvende gedeelte van het relaas van Kackerlack;
het jongeluisgesprek van de vorige dag, weergegeven
door Reynier;
de monoloog van de beschonken Frederyck en zijn
avances tegenover Angeniet;
de militaire voorbereidingen voor het huis van Moy-aal;
de daaruit voortvloeiende discussie;
de herinneringen van Geertruy.
1 Het lied ‘Moy Aeltjen is't soo haest vergheten’ (Groot Lied-boeck, blz. 319-321 in deel I van
onze uitgave) past in de situatie van het 1ste bedrijf, maar - misschien ook naar Bredero's
oordeel - minder goed bij de stijl van het stuk.
G.A. Bredero, Moortje