Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

51
524, waar één Franse volzin aanleiding toe gegeven heeft. Het weerzinwekkende
uiterlijk van Negra (vzn. 1924-1930) is een uitgroeisel van ‘Cestuy-cy est vieil, fletri,
endormi, ancien, de couleur de belette’ (B., 86 v o ). De overvloed van liefkozende
scheldwoorden die de aangeschoten Frederyck uitstort over Angeniet in de vzn.
2064-2073 vindt zijn inspirerende bron in het komplimentje: ‘hoy Pithias, voy de
combien maintenant tu me sembles plus belle qu'auparauant!’ (B., 89 r o ).
Winst voor onze komische poëzie kan zelfs het gevolg zijn van een vertaalfout bij
de Franse filologen. Kackerlack krijgt Koenraat in de gaten, die bij het huis van
Moy-aal staat:
Hy sterreft schier van kouw, hy schijnt wel seer verkluemt,
Verkonckelt in zyn blaas, en knoffelt met zyn handen,
Al was hy om de Noort an die Way-gatsche stranden. (vzn. 759-761)
Het Frans heeft, letterlijk naar het Latijn: ‘certainement les gens ont icy bien froid’
(B., 65 v o ). Ieder woordenboek en iedere commentaar kunnen ons leren dat nimirum
homines hic frigent (Eun., 268; in moderne uitgaven leest men voor hic iets anders)
moet betekenen: ‘de kerels zijn hier uit de gunst, hebben niet veel kans’ of iets
dergelijks. Doordat Bredero in zijn legger frigent vertaald vond alsof het, zoals
gewoonlijk, ‘hebben het koud’ betekende, werd hij tot zijn kostelijke overdrijving
gebracht.
Verscheiden geleerden hebben vastgesteld, dat bewerkingen naar klassieke
schrijvers in de Renaissancetijd vergrovend en verruwend, soms zelfs in ‘een min
of meer grof-zintuiglijk jargon’ geschreven kunnen zijn. Vondel vertoont in zijn
vertalingen van Griekse tragedies een ‘neiging om overal plastisch en drastisch uit
te beelden’ en deze rijmende woorden zijn ook op dichtwerk van Bredero toegepast,
zij het op zijn liederen en niet op zijn vertaalmethode 1 .
1 J.D. Meerwaldt, ‘Vondel weerspiegeld in zijn tragedie-vertalingen’ in Id., Vormaspecten, Den
Haag 1958 (herdruk van ‘Het persoonlijk element in Vondels vertalingen van de Griekse
tragici’, TNTL LVII (= 1937)), spreekt op blz. 41 van een ‘neiging om overal plastisch en
drastisch uit te beelden’. Voor Bredero's ‘openhartig’ woordgebruik zie men de Inleiding van
deel II van onze editie van het Groot Lied-boeck, blz. 63-65.
G.A. Bredero, Moortje