Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

56
oude meester al zo lang geloerd heeft op een gelegenheid om iets te ondernemen
tegen zijn buurdames: ‘long tems y a nostre viellart cerchoit quelque occasion, pour
faire quelque chose de notable: il l'a maintenant trouuée’ (B., 102 r o -v o ). Misschien
ontging hem de zin doordat Antesignanus uit insigne aliquid faceret eis (Ter., Eun.
1001) het laatste woordje (‘hun’) niet had vertaald, maar Van Ghistele was toch
duidelijk genoeg:
Want theeft lange geweest mijns meesters motijf
En hi heuet so dickwils voor hem ghenomen/
Dat hi dees hoeren (mocht eens te passe comen)
Soe heerlijck/ en soe stoutelijck sou wt rechten. (G iij r o )
Onze conclusie mag toch wel zijn dat Bredero de Eunuchus van Terentius in wezen
onverkort heeft opgenomen in zijn Moortje.
De laatstgenoemde kleinigheden brengen ons tot de vraag of Bredero, of misschien
zijn Franse tolk, vertaalfouten heeft gemaakt. Wie dit wil controleren met een
hedendaagse editie van Terentius in de hand, dient er rekening mee te houden dat
klassieke teksten een bewogen geschiedenis hebben. We zien dat bijvoorbeeld bij
de toekenning van klauzen of gedeelten daarvan aan verschillende personages.
Een geval is misschien aangeduid op blz. 17. Zo is vs. 102, het slot van een klaus
van Ritsart, de weergave van een gezegde niet van Phedria maar van Parmeno,
dat, samen met enige ironische woorden van Phedria, de stof levert voor drie verzen
van Ritsart. Even verder, in vs. 143, vraagt Koenraat verbaasd of er gezegd is dat
het geroofde meisje uit Den Haag kwam. Tussen zijn spottende en vijandige
interrupties misstaat die belangstelling een beetje, vandaar dat men de vraag
Civemne (Ter., Eun. 110) tegenwoordig liever toekent aan Phaedria dan aan
Parmeno. Net andersom wordt de verzuchting O infortunatum senem (Eun., 298)
op naam van Parmeno gezet en niet meer op die van de jongste broer, Chaerea.
Had Antesignanus dat ook gedaan, dan zou ‘O le mal-heureux viellart’ (B., 67 r o )
niet zijn vertaald als ‘O dien oude draf-sack!’ (vs. 906), slaande op de ‘oudt Oom’,
maar door een uiting van medegevoel met de vader van twee zo minzieke zoons.
Bredero heeft hier via Bourlier Antesignanus gevolgd en niet Van Ghistele, die de
plaats opvat zoals het nu ook gedaan wordt. (B vj r o )
De heftige uitval tegen Writsart (vzn. 2470-2473) is een klaus van Moy-aal, maar
past beter in de mond van de razende Angeniet; moderne edities geven hem
G.A. Bredero, Moortje