Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

388
1896 Men zou de woorden o die eerder in de mond van Klaartje willen leggen;
ze sluiten aan bij haar vraag Waar is hy? In het Franse origineel staat echter
niets dat deze veronderstelling kan steunen.
2011 Pomersche sluerip. Vgl. A.C. Crena de Iongh, G.C. v. Santen's Lichte
Wigger en Snappende Siitgen, blz. 190: ‘De jonkers in Pommeren waren er in
de 17de E. om bekend, dat ze een grote hoeveelheid drank in één terug konden
verzwelgen.’
2032 telckers wellicht uit te elke reis?
2038 Dan konfloribus, dan met een óóchje, onzekere aanduidingen voor
manieren van drinken. Bij konfloribus tekende Stoett aan: ‘Wordt hier hetzelfde
bedoeld als met het hd. florik ωs of in floribus? Vgl. Kluge, Unser Deutsch, blz.
132: Florik ωs austrinken, wenn man die ganze Labaschke oder Waffe oben
um des Glases Orificium oder Mundloch herumzerret und auf einen Satz den
ganzen Trunk in die Gurgel geusst, durch welches ungebärdige Beginnen das
Glas mit weissen Gischtblasen, die man flores nennet, gefüllet wird’.
Moltzer veronderstelde: konfloribus = konfratribus (ed. 1890, II, blz. 84).
Voor met een oochje heeft men verschillende uitleg beproefd. Moltzer (t.a.p.)
achtte het synoniem voor ‘een lijntje trekken’, (t.a.p.) d.w.z. een disgenoot
vanuit de verte toedrinken, waarbij dus het oog de enige verbinding legt. Het
is weinig waarschijnlijk. En waarom zou Bredero dan niet de typische term
‘lijntje trekken’ hebben gebruikt?
Ook de verklaring van Stoett lijkt gezocht. Aansluitend bij Le Francq van
Berkhey, Displegtigheden II, 183, deelt hij mee, dat in de bol, waarop de
steeltjes van de klaverbladkelkjes rustten, een dobbelsteen wentelde en dat
men moest drinken overeenkomstig dat getal der ogen die de dobbelsteen bij
schudden vertoonde. Wat dit getal dan voor het drinken aangaf, is niet duidelijk.
Bovendien wordt de opsomming van 2037 en 2038 met een óóchje als iets
afzonderlijks aangeduid naast het klaverblaadje. Zou met een óóchje niet slaan
op een wijze van toedrinken, die wij nu nog amicitia drinken noemen, waarbij
de twee drinkers de armen die het glas dragen kruisen en bij het drinken elkaar
in de ogen moeten blijven zien? Crena de Iongh, a.w. blz. 204: ‘Het betreft hier
een bekend oudhollands gebruik, dat dan ook in vele kluchten voorkomt, waarbij
het de bedoeling was, dat de gast het eerste glas ledigde op zijn gezondheid,
het tweede op de vreugde en het laatste op een goede nachtrust.’
2069 Kockedrilletje, Baseliskisje. De vleinamen waarvan Frederyck zich bedient
verklaren ogenschijnlijk de verdedigende houding van Angeniet. In P.E(lsevier),
Klucht van de gestoorde vreught (Amsterdam, 1664), fol. C 3 r o vaart een
moeder tegen haar onteerde dochter uit: Jou Sletvinck, jou vunse Pry, jou
Basiliscus, jou mongt van de Hel, ... Jou Crokodil, jou Zeemonster, jou Pockige
Teef. Angeniet, die zich de opdringerige jonkman van het lijf wil houden, negeert
de diminutiefuitgangen en doet of ze alleen scheldwoorden hoort. Het WNT
geeft op de plaats, hieronder bij vs. 2073 aangehaald, maar ook op de woorden
krokodil, basilisk,
G.A. Bredero, Moortje