Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

81
verouderde woorden en uitdrukkingen gold 1 . Die belangstelling schijnt een
voortzetting van die van Dapper en Van Hasselt, maar sluit vooral aan bij de
taalhistorische studies van Huydecoper. Tegen de eenzijdigheid van Matthias de
Vries in zijn Warenar-editie keerde zich Bakhuizen van den Brink in het beroemde
Gids-artikel van hetzelfde jaar 1843 2 : ‘Voor ons is Hooft de blijspeldichter, voor ons
zijn Bredero en zijn navolgers niet gestorven.’ Hij vertrouwt dat de door De Vries
geprezen Griane, Lucelle en Rodd'rick ende Alphonsus ieder lezer ‘zullen vervelen
en verdrieten, in vergelijking van het Moortje en den Spaanschen
Brabander.’ ‘Wat is Langendijk’, roept hij uit, ‘wat zijn onze latere blijspeldichters
in vergelijking met Bredero?’
Van den Brink en zijn mede-erfgenamen van Aarnout Drost hadden inmiddels de
springlevende kluchtetaal van Warenar, Moortje en de Brabander bepaald niet
versmaad toen het gold, de nagelaten romanhoofdstukken van hun vriend uit te
breiden tot een volledig verhaal, waarin, nog meer dan de kostuums, de dialoog de
lokale kleur moest leveren 3 . Anderzijds wisten de litteratuurhistorici die met De Vries
aanstoot namen aan de onwelvoeglijkheid van Bredero, in Moortje en in andere
blijspelen toch wel veel te waarderen. Jonckbloet b.v., evenals De Vries de zwakheid
van Bredero's compositievermogen betreurend, oordeelt dat ‘de gebreken in de
samenstelling van het algemeene tafereel rijkelijk vergoed worden door de
onweerstaanbare aantrekkelijkheid der schildering van bijzonderheden.’ En: ‘Die
eigenaardige bijzonderheden waarmede hij zijne navolging stoffeert, doen opnieuw
uitkomen, hoe voortreffelijk Bredero's aanleg was voor de teekening van dramatische
figuren, hoe ruimschoots hij bedeeld was met die gave van opmerking, die ook onze
schilderschool kenmerkt 4 . Met dit laatste spreekt hij vierkant zijn vriend en collega
De Vries tegen, die de dichter ‘die juiste en scherpe karakterteekening,
1 Zie hiervoor, blz. 64.
2 R.C. Bakhuizen van den Brink, ‘Hoofts Warenar, uitgegeven door De Vries’, De Gids VII (=
1843). Herdrukt in Id., Studiën en schetsen over vaderlandsche geschiedenis en letteren III
(Den Haag 1876), blz. 307-339.
3 Men zie de uitgaaf van Aernout Drost, De pestilentie te Katwijk door Albert Verwey en C.G.N.
de Vooys (Amsterdam 1906; herdruk Amsterdam 1933).
Achterin heeft De Vooys een groot aantal archaïsmen verklaard, veelal met vermelding van
de herkomst. Een keer of twintig wordt Moortje genoemd. Daar zijn weinig gevallen aan toe
te voegen, in tegenstelling tot de opgemerkte ontleningen aan Warenar en Lucelle.
4 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde, vierde druk (Groningen
1883), blz. 301.
G.A. Bredero, Moortje