Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

378
hebbe, an het welcke niet en twijfelt ... Uwen Vrunt G.A. Bredero’. In deze
constructie is de ondertekening onderw. van twijfelt; zoals bij Bredero vaak
voorkomt, staat dit in de voorwerpsvorm (Van der Veen, par. 2). Het object bij
twijfelt is (an) het welcke, maar aan het einde van de zin heeft Br. een overtollig
tweede object toegevoegd, nl. dat ghy sult doen. In deze zin ontbreekt een lijd.
vw. bij doen, nl. dat: dat ghy dat sult doen. Het is een van de gevallen van
haplologie in deze tekst (vgl. b.v. de vzn. 1225 en 3246). Het is zeer wel
mogelijk, dat Br. op dit punt gekomen het zicht op de constructie, waarin de
ondertekening onderw. bij twijfelt zou zijn, kwijt geraakt was en dat hij die ten
slotte heeft laten fungeren als belanghebbend vw. bij doen: dat ghy (dat) sult
doen (jegens) uwen ... Vrunt G.A. Bredero. Daarin zou dan terecht de datiefvorm
staan. (B.C.D.)
Moortje
7 en set my toot op toot. Toot is het vooruitstekend deel van iets (vgl. tuit en
toet). Gedacht zal hier moeten worden aan het spottend vooruitsteken van de
mond, ev. het uitsteken van de tong om iemand te honen. Kiliaen verklaart de
tote setten als auriculas asini imitari, dus honen door ezelsoren na te bootsen.
Zie F. Claes, Kiliaans Etymologicum van 1599 (Den Haag, 1972), blz. 564.
49 van te gaan. De constructie van te + infinitief, thans als gallicisme beschouwd
(Overdiep, Stil. Gramm. blz. 146 noot 1; WNT XVIII kolom 402 en 405) en in
Nederland ongebruikelijk, is bij verscheiden 16de- en 17de-eeuwse auteurs te
vinden (WNT XVI, kolom 1097).
182 koopje geen glas. Verklaard door Stoett, NTg XXIX (1935), blz. 377-378;
zie voorts A.C. Crena de Iongh, G.C. van Santen's Lichte Wigger en Snappende
Siitgen (Assen 1959), blz. 188.
229 Aesopus hondt. De fabel van de hond met een bot in zijn bek, die de
weerspiegeling daarvan in het water ziet en ernaar hapt, zodat hij zijn bot
verliest, bij Vondel, Warande der Dieren nr. CXVII (W.B. I, blz. 751); ook in de
Esopet, ed. G. Stuiveling (Amsterdam 1965), II, blz. 8.
245 laagh. Blijkens het WNT VIII, eerste stuk, kolom 829, kan met laagh de
batterij aan één zijde van het schip bedoeld zijn, of wel de schoten, daaruit
‘gelijktijdig gelost’. De zeerovers geven dus de Spanjaarden de volle laag; ter
zyen zal wel betrekking hebben op het beschoten schip, want dat het vurende
uit zijn ‘zye’ schiet, spreekt vanzelf.
257 nieten mydt. Een mijt was een klein muntje, minder dan een penning.
Nieten mydt kan dus gebruikt zijn zoals geen duit, geen cent, nl. in de
overdrachtelijke betekenis van ‘niets’. Een mijt is evenwel ook een klein
spinachtig insekt, de betekenis ‘niets, geen steek’ zou dus ook van deze tweede
grondbetekenis kunnen worden afgeleid. (Dat de twee woorden etymologisch
identiek zijn, kan hier buiten be-
G.A. Bredero, Moortje