Moortje van Bredero - Dalton Voorburg

Bredero, Moortje vzn. 1028b-1044a
17
soo ick na haar was gaande
So ontmoet my Jan kray, mijn noom die hiel my staande,
Ick sweerje dat ick hem niet met mijn ooghen sach
In een heel hallef jaar, als juyst op desen dach
Doen ick hem alderbest wel moghen hadt ontbeeren.
Koenr. Wel gingje niet weerom?. Writs. Ick dorst niet ommekeeren.
Hij was mijn op het lijf, eer ick het sach, of wist,
Ick hadde anders in een steegjen eens ghepist:
Den schudde-bol, die sprack al stamerend' met lispen
Wel hoe bocht-jachtie dus? Dit moet ick u berispen.
Hoe dus wilt-weyich? ha! wat sinje voor een knecht?
Secht u vaer dat ick ben gheroepen voor het recht,
En stae op Schepens rol, en dat hy teghen morghen
My eenen Advokaat, en voorspraack moet besorghen:
Dit was telckens weer an en duurde sonder endt.
Hy gingh, ick sach, ick liep vast hier en daer ontrendt,
Maar vont haar nieuwers niet.
Vergelijken we deze teksten, dan blijkt Bourlier een getrouw vertaler, al schijnt het
of hij de vraag ‘Quid tum?’ aan de oom in de mond heeft gelegd in plaats van aan
de neef. Van Ghistele kan men nog tamelijk nauwkeurig noemen, Bredero geeft
helemaal een vrije bewerking. De inhoud van het voor Terentius zo karakteristieke
vs. 336 met zijn vier raak tekenende adjectiva en participia (incurvos, tremulus,
labiis demissis, gemens) tracht Van Ghistele op eigen wijze weer te geven door
schudhoyende (‘hoofdschuddende’) en de vergelijking met een huckende kerre
(‘een waggelende kar’). Dat is niet alleen minder en anders dan wat Terentius
schreef, maar ook is de stilistische puntigheid van Terentius verloren gegaan. Bij
Bredero vinden we, dank zij Bourlier, wat meer van het oorspronkelijke terug in zijn
vs. 1036: ‘Den schudde-bol, die sprack al stamerend' met lispen’ (zou hij schudde-bol
niet aan Van Ghisteles schudhoyende ontleend hebben?), maar het komt pas zeven
verzen verder, na een lange invoeging, die een gesprek met Koenraat, later nog
voortgezet, insluit en de scène drastisch in het Amsterdamse volksleven plaatst (Ick
hadde anders in een steegjen eens ghepist). Van het prachtig levende, flitsende
gesprek in de vzn. 338-339 (Scin quid ego te volebam? - Dic. - Cras est mihi iudicium.
- Quid tum?) komt bij geen der bewerkers stilistisch iets terecht. Het korte, maar
alles zeggende abiit hora (vs. 341) wordt door de dichters wijdlopig verzwakt. Het
G.A. Bredero, Moortje