Revista (PDF) - Universidade do Minho

102
DIACRÍTICA
se adiviña cómo chegar a contar, con algunha proba válida, de que se
realizou esta traslación e de cómo tivo lugar» 47 .
Sétima: con independencia da veracidade histórica, a inventio
imponse como algo histórico, como tendencia a tomar-lo mito pola
realidade, porque de facto comeza a funcionar como realidade social
(paso do mito á realidade); e espállase dun modo fulgurante. Este feito
non se pode explicar nin polo Breviario, nin tampouco polas noticias
do martiroloxio de Adón – monxe galo do último cuarto do século IX
quen, en relación ós «osos de Santiago», di estar enterrados nun
curruncho da provincia xunto ó mar Británico, e que gozaban dunha
veneración multitudinaria (relato que constituiría unha boa proba da
inventio, pero que a crítica actual considera como unha interpolación
posterior). Outros autores acoden a dous factores para explicar este
fenómeno: unha devoción a Santiago en Galicia, previa á inventio (do
que non existen probas); e os efectos dun himno litúrxico escrito en
honra de Santiago en tempos do Rei Muregato de Asturias (784-788),
no que se lle invoca como «cabeza refulxente de Hispania» pero, «nin
foi tanta a difusión do himno, nin consta que actuase como acicate
da inventio». Tampouco sirven como proba os comentarios ó Apocalipse,
atribuídos a Beato de Liébana. E, sen embargo, o fenómeno da
«inventio», e o entusiamo por este descubrimento, extendérase alén
dos Pirineos. Na metade do século X Godescalco, bispo de Puy, fala do
impacto, ilusión e acollida, alén dos Pirineos, da noticia transmitida
por un monxe dunha abadía do sur de Alemania, que peregrinara a
Compostela.
Non é fácil facerse unha idea clara de cómo se espallou a noticia
da «inventio» compostelana; e menos ainda de entender por qué mecanismos,
relixiosos, psicolóxicos ou doutra índole, poido interesar a
tantas xentes extranas para emprender unha viaxe dura, chea de dificultades
e por terras alleas e descoñecidas (o atractivo por contactar co
finis terrae, ou as experiencias coa mar tenebrosa, non semella que
poideran exercer un rol tan determinante).
Se desde o punto de vista histórico non hai probas convincentes da
cuestión xacobea, desde o punto de vista arqueolóxico tampouco se
poden extraer maiores comprobacións. A noticia da «inventio» – polo
que levamos indicado respecto a súa fulgurante expansión – tivo que
causar un enorme impacto na sociedade daquel tempo. A «inventio»
——————————
47 Ibid., 60.