Revista (PDF) - Universidade do Minho

86
serie de problemas, ós que, hoxe por hoxe, é dificil responder. Noustante,
para a nosa intencionalidade, Prisciliano é un claro expoñente
dun modelo de discurso simbólico-polisémico e dunha relixiosidade
popular, dunha opera chiusa, enfrontado a outro tipo de discurso
(sígnico-monovalente, de opera aperta) e a unha relixión xerarquizada,
oficializada; en definitiva, ó discurso do poder.
2. O «Camiño de Santiago», espacio de mediación
e de universalidade.
DIACRÍTICA
Retomando o texto (e pre-texto) inicial de Castelao, e tratando de
esgotar as súas virtualidades, comezamos referíndonos a Prisciliano,
representante dun discurso simbólico-polisémico, fronte a outro tipo
de discurso, sígnico-monosémico. Continuando co mesmo fragmento
– e nunha primeira aproximación – fica ainda por explicitar, ou respostar,
nun primeiro momento, á interrogante: ¿Prisciliano ou Sant-Yago?
(respecto ó corpo que está enterrado en Compostela), e, nun segundo
momento, ó problema da «inventio» do corpo do Apóstolo, á configuración
do Camiño de Santiago, como «centro de de universalidade»,
cruce de culturas do mundo antigo, de formación de unidade espiritual
——————————
conxunto dos movimentos monásticos occidentais de fins do século IV. V. Schatz (1917)
salientao como representante da polaridade carisma/xerarquía. Barbero Aguilera (1963)
considera o Priscilianismo como un dos movimentos relixiosos tardíos, de carácter
social. W. H. Frend (1952) entende o priscilianismo como a expresión dunha protesta
social das clases inferiores, en particular, das zonas rurais e escasamente cristianizadas
da Gallaecia. B. Vollmann (1965) interpreta a Prisciliano como un símbolo que revela a
oposición entre o clero galaico (obediente ós suevos), e o clero hispano-ortodoxo, fiel ós
visigodos, herdeiros do poder imperial. J. Fontaine (1981) considera ó Priscilianismo
como un dos movimentos ascéticos datables no século IV, no que acada o seu entendemento
no conxunto de factotres socio-económicos, políticos, e culturais. Goosen (1976)
estima que a súa doctrina non é gnóstica, nin maniquea, senón o resultado dunha experiencia
de vida persoal, que procura xustificar con apoiaturas bíblicas na meirande parte
das ocasións, máis que nunha experiencia intelectual. Chadwick (1976) cre que é preciso
entender a Prisciliano no marco dunha socioloxía das relixións. Cabrera Moreno (1983)
ve a Prisciliano enraizado no Noroeste hispánico e inseparable das pervivencias indíxenas
e da escasa cristianización. Van Dam (1985) explica a Prisciliano en términos do
que chama dinámica de comunidades, a asimilación entre cristianismo e sociedade e a
conversión do primeiro na nova linguaxe das relacións de poder, etc. Toda esta morea de
interpretacións confirma o que temos establecido desde o principio: que a analítica
textual exclusivamente interna non é suficiente para comprende-la obra de Prisciliano;
e que, no fondo de todo, Prisciliano amosa un carácter simbólico-polisémico.