Revista (PDF) - Universidade do Minho

92
DIACRÍTICA
culto a Santiago en calqueira parte do mundo) e outra moi distinta era
a veracidade da cuestión xacobea (isto é, que os restos do Apóstolo
Santiago foran traídos a Santiago e depositados no lugar de enterramento
no que se lle ven dando culto).
Os primeiros documentos relativos o achádego dos restos de Santiago
en Compostela (nome drivado de campus estellae, ou de compositum
– lugar de enterramento –) pertencen ós séculos IX-X; documentos
referidos ó século I, polo que, amáis de gozar es escasa
fiabilidade histórica en canto documentos, espertan serias dúbidas
en canto que evidencian o sorprendente vacío documental entre os
séculos I e IX. ¿Qué foi o que realmente aconteceu no século IX para
que o nome e a historia de Santiago rexurdise dun modo tan prodixioso?
Sabemos que nos primeiros oito séculos Santiago (o Apóstolo)
non se encontraba entre os catro ou cinco apóstolos máis afamados.
E a prol de que sexa Prisciliano o que está enterrado en Compostela
está o feito de que as tumbas achadas baixo a catedral pertencen ós
secúlos IV-V; e que era costume enterrar perto de, e orienta-lo enterreamento
cara algún santo ou mártir (tal como aparecen os esqueletos
baixo a nave central, orientados cara o altar). Baixo o ábside foron
encontrados restos que non eran romanos, xa que éstes incineraban
ós seus mortos; pero sí eran romanos os restos arquitectónicos (e era
lóxico que así acontecera no século IV, moito máis romanizado que ó
século I). Pero, segundo a tradición, os enterrados serían hebreos e,
amáis, discípulos de Santiago.
O testimonio de ter sido Santiago enterrado na diócese de Iria
Flavia, procede do Códice Calixtino. Alí figura o relato segundo o que o
corpo de Santiago gardaría repouso dentro dos dominios lexendarios
da Raiña Lupa, despois de convence-la os discípulos do Apóstolo por
medio dun milagre. No lugar do enterramento destruirían un ídolo
pagán alí existente (o que podería concordar con que o templo fose
romano, e que os enterrados fosen cristianos do século I, que virían a
ocupar un templo ou lugar sagrado pagano que xa existía con prioridade).
Deste modo teríamos un caso ou exemplo paradigmático de
sustitución ou suplantación do paganismo polo cristianismo, que se
pode trasladar – se ben de forma anacrónica – a uns séculos máis
tarde, nos que as reliquias do Apóstolo viñeron a ocupar o vacío producido
polo culto dun Prisciliano xa en plena decadencia, por mor das
represións (enténdanse anatemas conciliares sobre todo) a que se lle
sometera durante os séculos V-VI (sustitución na nosa hipótese dunha
relixión carismático-popular por unha relixión oficial, traducida en
clave de perspectiva relixioso-política).E, en verdade, non sería nin o