Revista (PDF) - Universidade do Minho

O «CAMINHO DE SANTIAGO», ESPACIO DE MEDIACIÓN E DE UNIVERSALIDADE 105
fala de «recreación»), que acadará o seu cumio de esplendor – en rivalidade
con Roma e Xerusalem – nos tempos do arcebispo Xelmírez.
E para rematar – despois desta apretada síntese de datos históricos
e arqueolóxicos – pódese conclui-lo seguinte respecto á cuestión
da «inventio»:
l. Non sabemos – porque non existe constancia documental –
cómo, nin cando, se levou a cabo o traslado dos restos do apóstolo
a Compostela (se é que realmente se realizou). En calquera
dos casos, este é o centro e a raiz de todo o problema xacobeo,
desde o punto de vista histórico.
2. Tampouco entendemos cómo se xerou no século IX a certeza
da «inventio», tan viva e tan profunda, que foi capaz de realizalo
milagre da expansión do culto a Santiago (que, humanamente
falando, resulta inexplicable).
3. Non comprendemos cál foi a actitude da Igrexa Hispana diante
do fenómeno de Santiago, cando – despois de dous séculos de
devoción e de culto popular masivo ó Apóstolo – non a moveu
a dota-la súa festividade dun oficio litúrxico adecuado, sendo
así que xa no século IX se tiñan compostos outros oficios litúrxicos
a favor de non poucos santos.
4. Non podemos explicármonos cómo se aceptaban as versións
(e explicacións) da Igrexa Compostelana en relación ás reliquias
xacobeas sen que, na práctica, ninguén tivese acceso
a elas, nin siquera ó sarcófago no que se conservarían as
mesmas. Algunhas dúbedas ó respecto poderían resolverse
mediante a aplicación do C-4 (método que nunca foi aplicado,
se ben dita proba, como observa X. Chao «…amén de posibles
erros no método, este recurso científico soamente convencería
ós previamente convencidos»).
5. Finalmente, resulta máis difícil ainda facerse unha idea sobre
o que conmoveu e moveu ós espíritus para emprender a peregrinación
a Santiago, en tan grande número e con tanto entusiasmo,
case sempre «causa orationis», «anque hai que dicir
honestamente – conclúe M. Díaz – que, «contra o que moitos
pensan, son estas dificultades as que fan tan interesante e apaixoante
ó vello problema xacobeo» 49 .
——————————
49 DIAZ Y DIAZ, M, C., cit. 69.