Revista (PDF) - Universidade do Minho
Revista (PDF) - Universidade do Minho
Revista (PDF) - Universidade do Minho
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
O «CAMINHO DE SANTIAGO», ESPACIO DE MEDIACIÓN E DE UNIVERSALIDADE 95<br />
Nuevamente, en presencia de Lupa, ésta les ordenó tomasen una<br />
pareja de bueyes en el monte Illicino para transportar el cuerpo de su<br />
maestro. En el camino les salió una enorme serpiente, a la que mataron<br />
con la señal de la cruz. Los bueyes, que eran toros bravos, se dejaron<br />
uncir mansamente, lo cual visto por Lupa, les hizo <strong>do</strong>nación del terreno<br />
que quisieran elegir para sepultar al santo cuerpo y, además, recibió el<br />
bautismo. El monte Illicino tomó entonces el nombre de Pico Sacro.<br />
Los discípulos pusieron el cuerpo de Santiago en un carro, con los<br />
toros bravos, y dejaron ir a éstos a<strong>do</strong>nde quisieran. Pararon al pié de un<br />
castro, en un lugar que, por ser <strong>do</strong>na<strong>do</strong> por Lupa, se llamó Liberum<br />
<strong>do</strong>num, de <strong>do</strong>nde Libredón.<br />
En él depositaron el santo cuerpo en una arca marmórica, cobijada<br />
bajo un edículo con un altar. Restos de esta construcción son el pavimento<br />
de la cripta.<br />
Testimonios de la traslación de Santiago los encontramos: en la<br />
Epístola de León III comunican<strong>do</strong> al mun<strong>do</strong> el descubrimiento del<br />
sepulcro en el 813; la carta de Alfonso III al clero y al pueblo de Tours en<br />
906; en el diploma de Sisnan<strong>do</strong> I, en 914, al monasterio de San Sebastián<br />
de Pico Sacro; en el Códice Calixtino, III, l; en una relación del monje de<br />
Fleury; en el Rationale divinorum officiorum de Juan Beleth, Doctor en<br />
París; en un códice del monasterio Marchianense, de la diócesis de Arras;<br />
en himnos del siglo XII y en algunos Breviarios de Braga, Lugo, Orense,<br />
Zamora, Tole<strong>do</strong>, Burgos, Sigüenza, Cuenca, Plasencia» 38 .<br />
Nesta pasaxe paradigmática – que nos evita citar outras – recóllese<br />
a lenda relativa ás orixes <strong>do</strong> trasla<strong>do</strong> e a súa posterior eficiencia como<br />
imaxinario colectivo-social; é dicir, a relación dialéctica entre o relato<br />
mítico (relativo ás orixes, con elementos maravillosos e milagreiros) e<br />
o relato o ou discurso imaxinario-simbólico que, en canto operativo na<br />
historia, pode dicirse «real» polos seus efectos (con independencia<br />
de que dito relato se axuste ou non ó historicamente aconteci<strong>do</strong>).<br />
Pero, como o relato mítico tentou de se convertir nun relato histórico,<br />
a partir de determinadas testemuñas e argumentos, e se ben o<br />
noso obxectivo non é afondar na cuestión histórica, sí convén indicar<br />
ó respecto que é o que a crítica actual admite como fiable, e que é o<br />
que non traspón os confíns da lenda encol da «inventio» <strong>do</strong> corpo <strong>do</strong><br />
Apóstolo en <strong>do</strong>us tempos: en relación á fase previa á configuración<br />
<strong>do</strong> «camiño», e en relación a fase <strong>do</strong> Camiño de Santiago xa configura<strong>do</strong><br />
ou constituí<strong>do</strong> (na correlación na que estamos a falar de mito<br />
e realidade).<br />
——————————<br />
38 RISCO, V., Historia de Galicia, Galaxia-Vigo (1971), 52-53.