Revista (PDF) - Universidade do Minho

188
DIACRÍTICA
tesco». Non deixa de ser curioso que esta verba aveciñe no seu campo
semántico a idea de necesidade, de destino, de fatalidade coa de
vínculo de sangue e parentesco, é dicer, coa presencia do étnico na
vida do home. Veremos de inmediato precisamente como a liberdade
filosófica do logos mantén tensas e dialécticas relacións coa necesidade
e fatalidade do etnos). Pois ben, cando se somete ós poderes críticos da
razón, cando se xuzga e evalúa racionalmente esta forma mitolóxica 2
de interpretación e organización do mundo que a tradición viña
legando e xustificando, non é de todo evidente que o mundo se atope
gobernado por vontades cegas e estranas; non é do todo craro que o
éxito dunha vida felíz, a eujdaimonija, non esté en mans do home. Polo
contrario, ábrese a certeza de que éste pode e debe ser señor de súa
propia vida. É entón cando o home sinte por primeira vez que tanto o
tempo presente como o futuro lle pertencen, que el é o responsable da
historia, que ésta non está rexida nin por influencias destinais que
escaparían por completo ó seu control, nin polo sistema de tradicións
nacionais que lle sinalarían e marcarían o camiño do que ten que
pensar e facer; o home decátase que ten que responder ante sí, e tamén
ante tódolos demáis, do que fai coa súa vida e coa vida de todos
aqueles que con él habitan a cidade.
O lovgon didovnai, o «dar razón», «o rendir contas» do curso da
propia vida e da vida en común, é a tarefa á que se encomenda o filósofo,
aínda que tódolos homes, nunha actitude que chamaremos
natural, tamén traten de dar razón das súas vidas e de todo canto a elas
lles acaece. Pero o filósofo faino dun xeito específico, propio. Si a
tódolos demáis homes lles abonda con dar razón dende o mundo particular
e privado das súas tradicións étnicas, das súas creencias relixiosas,
dos intereses nacionais, profesionais ou personais, dende as
——————————
2 Tense interpretado que a irrupción da filosofía opera un inicial decaimento e
posterior desaparición do mito. E veuse nisto un proceso históricamente necesario. Teríamos
que realizar certas precisións sobre todo isto. Creemos que o pensamiento mítico
seguiu convivindo coa forma filosófica e científica de explica-lo mundo, e añadiríamos
algo máis: debe seguir convivindo. Pois entendemos que o mito é unha fonte moi potente
de creación de símbolos e de sentido, xa que oferta á verdade imáxes sensibles nas que
aparecer e encarnarse; é tamén un modo permanente do humano de expresa-los misterios
e inefabilidades que encerra o real e a nosa existencia nél; e é, en fin, unha forma
de poñer freo, ou alomenos compensación, ó nihilismo asiolóxico e simbólico que
propaga a razón calculadora propia da ciencia no seu interminable proceso de desencantamento
e desacralización do mundo. Diríamos que a saúde mental dun pobo mídese
pola abundancia e a riqueza de símbolos que posúe e ós que acude a fin de representarse
e mediocomprende-los misterios que sempre fermentan no máis íntimo do real e da nosa
humana existencia.