Revista (PDF) - Universidade do Minho
Revista (PDF) - Universidade do Minho
Revista (PDF) - Universidade do Minho
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
130<br />
2. La agonía de Europa<br />
DIACRÍTICA<br />
Pasan<strong>do</strong> ao texto e o tema que aquí nos ocupa, hai que sinalar, en<br />
primeiro lugar, que «La agonía de Europa» aparece como artigo en<br />
1940 e tomará forma de pequeno libro en 1945 14 . Trátase dun texto<br />
importante, tanto dende a perspectiva da filosofía política da nosa<br />
autora como <strong>do</strong> discurrir posterior <strong>do</strong> seu pensamento, no que se<br />
ofrece unha meditación crítica sobre a cultura occidental que, para<br />
algúns, ainda non perdeu vixencia 15 . Ao igual que respecto de Horizonte<br />
del Liberalismo, Zambrano amosará certas reservas en relación<br />
con este escrito. Se ao primeiro vai velo como un pouco precipita<strong>do</strong>,<br />
ao segun<strong>do</strong>, como explicita na Advertencia que aparece na reedición<br />
de 1988, confírelle un carácter de «testemuña», de certa «obra póstuma»<br />
ao estilo <strong>do</strong>s «fragmentos» de Kierkegaard. Remitin<strong>do</strong>se ao<br />
momento no que o escrebe, o verano de 1940, nunha situación tráxica,<br />
nunha situación de «angustia» polo desencadenamento da guerra<br />
europea e a invasión nazi de París, onde están a residir a súa nai e a<br />
súa irmán. A angustia pola sua propia nai, e pola nai Europa, en Delirio<br />
e Destino. Los veinte años de una española, expresase así:<br />
«De dónde la Guerra Civil, de qué crimen espantoso nace, de qué<br />
locura? Es la locura de la madre que enloquece a los hijos. ¿Es el crimen<br />
de los hijos que enloquece a la madre? Ella sabía de Guerras Civiles algo;<br />
no se había extingui<strong>do</strong> la suya, no ¡todavía! Y ahora Europa siguien<strong>do</strong> el<br />
mismo destino, la misma fatalidad, le despertaba en el pecho la pregunta:<br />
¿de dónde la Guerra Civil? ¿Será la última?. Quizá la última, la inevitable<br />
o la inevitada simplemente, para llegar a la unidad?.» 16<br />
——————————<br />
14 Sen<strong>do</strong>, polo tanto, este texto varios anos anterior á Meditación de Europa de<br />
Ortega que aparece en 1949. Non imos, sen embargo, facer unha análise comparativa<br />
das duas, pois vai máis alá <strong>do</strong> noso obxectivo.<br />
15 Así, Urdanibia sinala que é «un texto decisivo para entender la filosofía política<br />
de María Zambrano en la unión indisoluble de epistemología «realista», «materialista»<br />
y ética de la convivencia», art. cit., p. 111. Alcira B. Bonilla, quen afirma que «nada<br />
impide que hoy, en la cultura planetaria que nos <strong>do</strong>mina, sea aprehendida la mayor parte<br />
de los rasgos esenciales que ella bosquejó», sostén que a partir deste texto atoparanse xa<br />
«los varios «motivos» del decir zambriano: la palabra, la historia, el hombre y lo sagra<strong>do</strong>,<br />
la construcción de la persona, el logos, los diversos tipos de razón, el nacimiento, la<br />
filiación y la paternidad, la patria…» art. cit. p. 14 e 15.<br />
16 Madrid, Monda<strong>do</strong>ri, 1989, p. 243. Como ben indica R. Roig, Zambrano nunca<br />
quixo «hacer literatura para evitar que su «ser propio» saliera a la luz. Su vocación era<br />
fundamentalmente filosófica…En Delirio y Destino, es una de las escasas veces en que<br />
nos habla de sí misma», art. cit., p. 152.