Revista (PDF) - Universidade do Minho

196
DIACRÍTICA
único e común destino, unha única e común historia: non só a que
abrangue á nosa especie, senón o conxunto das especies vivas do
planeta, pois o home impuxo pola súa extrema forza e vontade de
poder e dominio sobre a terra unha única e destructiva historia. Hai
alguns anos alertaba eu sobre a necesidade dun pensamiento e dunha
ética universalistas 13 que tivesen como centro das súas preocupaciones
e reflexións a dimensión ecolóxica da vida. Pensaba que era na
crise ecolóxica, que non coñece fronteras e que afecta á vida xeral
deste planeta que a todos sostén, onde mellor podiamos observar que
somos xa unha soia humanidade e que compartimos unha común
e única historia; onde mellor podiamos percibi-la necesidade dun
pensamiento non único, senón común; dunhas verdades e valores
non impostos pola forza, senón descobertos por unha razón libre e
compartidos por unha vontade tamén comúns; reivindicaba alí, en fin,
a necesidade de crear entre todos unha humanidade nova que habitase
máis amorosa e ecolóxicamente a Terra.
A filosofía é un pensamento non étnico, un saber que ten vocación
de validez universal. Pensamento non tributario da tradición, do
costume e da convención, senón suxeito tan só á naturaleza e esixencias
da propia razón. Tanto o saber filosófico como o saber científico
son saberes que teñen a propiedade particularísima de pretender ser
válidos para todos: os seus criterios de verdade, a comprobación ou
verificación dos seus conocimentos, non aparecen ligados a formas
culturais particulares, a condicións, principios ou prácticas dunha
determinada forma de vida étnica ou histórica concreta. Por iso creo que
tanto a filosofía como a súa filla, a ciencia, que compoñen a alma que
anima todo o corpo da cultura europea, puideron transmigrar ós
corpos das outras culturas, nun proceso de metempsicosis espiritual
de alcance xa planetario e que se segue a dar sen necesidade de ocupa-
——————————
13 Na obra O planeta ferido. Por unha razón ecolóxica, escribía: «Frente a esta ética
hedonista de «disfrutar duno mesmo», nós propoñemos rescatar una ética tamén
clásica: aquela vella ética dos gregos que propoñía «cuidar de sí mesmo», pero entendida
nun sentido máis amplo, porque pensamos que hoxe o coidado duno mesmo pasa polo
coidado da Natureza, por pastorear esta Terra que nos amamanta y lleva. Esta moral
ecolóxica no é unha moral que apele a un mandato o un deber, senón unha moral que
promove a virtude… (¡Qué desprestixiada está hoxe esta verba, ¿verdade?!), a virtude de
coidar de si mesmo e da creación enteira. Virtude de alcance, pois, universal; por
iso declaramos que na ética ecolóxica a razón moral alcanza a súa completa madurez.»
(Cfr. RODRÍGUEZ RIAL, Nel; O planeta ferido, Editorial Novo Século, Iria Flavia, 1990,
páx. 145).