Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
108
Deel I - De jaren zestig en zeventig
vijftig ingestelde onderraad van de ministerraad voor ruimtelijke ordening (rro) uit
de rpc, de Rijksplanologische Commissie bestaande uit topambtenaren (de tegenhanger
van de Centraal Economische Commissie voor het economisch beleid), en
de Rijksplanologisch Dienst, voor de beleidsvoorbereiding en -ondersteuning (deels
vergelijkbaar met het cpb). Voorts werd naar aanleiding van een motie-Van Vliet
(kvp) uit 1962 een Raad van Advies voor de Ruimtelijke Ordening (raro) ingesteld.
Deze was opgezet naar analogie van de ser (alleen met een veel ruimer repertoire
van vertegenwoordigde organisaties), inclusief de openbaarheid van rapporten én
vergaderingen. De openbare vergaderingen vonden plaats in het ser-gebouw. De
raro werd door de Tweede Kamer gezien als noodzakelijk maatschappelijk tegenwicht
tegen de overmacht van de overheid op dit terrein van planning. Bij de raro
werd het Centaal Punt Inspraak (cpi) bij de ruimtelijke planning ingesteld.
Integrale planning
In de jaren zestig ontstonden plannen om het overheidsbeleid meer te baseren op een
toekomstgerichte totaalstrategie. Daarbij herleefde de discussie over integrale planning
van kort na de Tweede Wereldoorlog, maar er waren wel duidelijke verschillen.
Het object van de planning betrof in de jaren zestig veel meer het maatschappelijk
welzijn dan de economie; de economische en de ruimtelijke planning leken nu ondergeschikt
aan de integrale maatschappelijke planning. Ook de methode was anders
dan bijvoorbeeld de technocratische planning van de econometristen en ingenieurs
uit de jaren dertig en veertig die de Zuiderzee wilden droogleggen of Deltawerken
wilden uitvoeren, havens wilden aanleggen en vliegvelden bouwen. De maakbaarheid
van de integrale (en welzijns)planning is meer sociaal- technocratisch: wel
maakbaarheid, maar dan meer in sociaal-wetenschappelijke zin op basis van inzichten
in de werking van sociale mechanismen en het ontstaan van spanningen tussen
ontwikkelingen in de systemen van bijvoorbeeld onderwijs, gezin en arbeid, die
tijdig moeten worden gesignaleerd en moeten worden voorkomen. De nadruk werd
gelegd op preventie van problemen en het voorkomen dat sectoren en groepen zouden
achterlopen bij de algemene ontwikkeling en vooruitgang (sommigen spreken
van een soort sociale werktuigbouwkunde als benaderingswijze van problemen;
vgl. Mertens 2007). De wetenschappelijke disciplines werden aangesproken op hun
vermogens om inzichten aan te dragen over maatschappelijke verandering (planning
of change) en maatschappelijke integratie. Zij moesten ook voorspellingen kunnen
doen, waarbij het vooral ging om macro-economie, sociale psychologie, sociale geografie,
criminologie, en sociologie (geschiedenis en rechten ontbreken in het lijstje,
als niet voldoende modern wetenschappelijk).
De opkomst van de moderne sociale technocratie tegenover de klassieke technocra-
35 ja ar wrr