Op steenworp afstand - Oapen

nhm) mr. E. Heldring (lid van de raad) en prof. mr. F. de Vries, hoogleraar theoretische
economie aan de Nederlandse Handels Hogeschool (neh) te Rotterdam.
De raad kreeg tot taak te adviseren over de hoofdlijnen van het economisch beleid,
op basis van economische en wetenschappelijke inzichten. Het was een onafhankelijk
wetenschappelijk deskundigencollege pur sang in de termen van Nekkers (1989),
die een grote gelijkenis met de wrr ziet (maar daarin zitten anders dan in de Economisch
Raad vrijwel uitsluitend hoogleraren, red. PdH). Minister Verschuur van Economische
Zaken (rksp), die de raad had ingesteld, was voorstander van een actieve
economische politiek. Hij had hoge verwachtingen van de Economische Raad.
De verwachtingen kwamen echter niet uit. Zo bleef ze grotendeels buiten de grote
kwesties die toen speelden, zoals de valutakwestie, het in die dagen belangrijkste
vraagstuk van de gouden standaard. Een andere netelige kwestie was de bezuinigingspolitiek
van het kabinet-Colijn. En tenslotte werd de raad niet om advies
gevraagd over de ordeningspolitiek en de politiek ten aanzien van de kartels die zich
in de industrie gingen vormen. 9 Bovendien werd de raad steeds meer ingeschakeld
voor kleine concrete adviezen van technisch uitvoerende aard, waarvoor de raad niet
geschikt was. Heldring, een van de initiatiefnemers, oordeelde achteraf dat de raad in
het geheel niet aan de verwachtingen had beantwoord en dat hij over de voornaamste
maatregelen niet werd geraadpleegd. Nekkers (1989) ziet als verklaring voor het
mislukken, de moeilijkheid om uit politiek vaarwater te blijven en de professionele
inhaalslag van het ministerie onder leiding van de machtige ambtenaar Hirschfeld,
die erin slaagde om de buitenlandse economische politiek die onder Buitenlandse
Zaken viel naar zich toe te trekken en die een Economische Voorlichtingsdienst op
poten wist te zetten (vgl. Fennema, Rhijnsburger 2007: 75 e.v.). Hirschfeld concentreerde
zich sterk op het dossier van de internationale economische contracten (met
vooral Duitsland) en kon de Economische Raad op dit punt missen als kiespijn (Van
der Zwan 2004). In zijn autobiografie wijdt Hirschfeld echter wel warme woorden
aan de raad; dus misschien keek hij er toch anders tegenaan. De leemte in de ambtelijke
uitrusting waar Verschuur tegenaan was gelopen en waarin de Economische
Raad moest voorzien, was in de jaren dertig snel ingelopen; in de crisisjaren wist het
ministerie van Nijverheid en Handel goed personeel aan te trekken.
De raad heeft in feite maar één zittingsperiode gekend. Na afloop van de eerste periode
in 1937 heeft de regering zo lang getreuzeld over een nieuwe samenstelling dat
dit er door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog niet meer van gekomen is. De
raad heeft daarna een slapend bestaan geleid totdat ook hij in 1950 ‘opging’ in de ser.
Een enkele commissie van de raad is daarna echter blijven bestaan zoals de Havencommissie
35 ja ar wrr
67