Op steenworp afstand - Oapen

op steenworp
afstand
372
Deel III - Een nieuwe kennisinfrastructuur
functie is het nodig een verbinding tot stand te brengen tussen wetenschappelijke
kennis en de maatschappelijke vraagstukken waarmee het beleid te maken heeft. Het
leggen van die verbindingen vergt het ontwikkelen van nieuwe, beleidsgerichte kennis.
Dat is om twee redenen nodig. In de eerste plaats omdat wetenschappelijke kennis
doorgaans niet met het oog op directe toepassing in het beleid tot stand komt. In
de tweede plaats omdat wetenschappelijke kennis geordend wordt naar disciplines,
terwijl maatschappelijke vraagstukken zich daar doorgaans niets van aantrekken, en
daarom juist interdisciplinaire kennis vereisen. Hans Adriaansens, eerder lid van de
raad en later voorzitter van de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling (rmo),
zei het bij gelegenheid van het vijfentwintigjarige jubileum eigenlijk op een treffende
wijze:
“De wrr is er voor de oriëntatie op voorvragen van beleid, op de ruimere
context van beleid, op de langere termijn, op het bovensectorale, op conceptualisering
en probleemdefiniëring, de onafhankelijkheid in zowel staatsrechtelijke
als professionele zin, de opdracht om contouren en mogelijkheden van
toekomstig beleid te schetsen: het zijn elementen die hic et nunc gezichtsbepalend
zijn voor de wrr en die ervoor zorgen dat hij zich, gedekt door de
wet, regelmatig een plaats in het publieke debat kan verwerven” (Adraansens
1997).
Het citaat maakt duidelijk dat de wrr een bijzondere en ook actuele opdracht heeft
op het hierboven als derde niveau onderscheiden niveau van leren. Het gaat de wrr
voornamelijk om leren op het paradigmatische niveau. Dat is ook het niveau waarop
een aantal van de in de eerdere hoofdstukken onderscheiden ontwikkelingen in
en karakteristieken van het publieke domein zich bij uitstek manifesteren. Voor
sommige van die karakteristieken geldt dat ze het leren op paradigmatisch niveau
wellicht bevorderen (zoals een toenemende competitie en soms als gevolg van pluralisering
een groeiende normatieve omstredenheid van beleid), terwijl ze op instrumenteel
of institutioneel niveau eerder in de weg zullen zitten. Duidelijk zal zijn dat
aan elk van de drie niveaus van beleidsleren specifieke eisen kunnen worden gesteld.
In dat verband is het belangrijk op te merken dat vooral op dat paradigmatische niveau
beleidsleren een betrokken relatie veronderstelt, en dat echt leren daar inherent
als ‘samen leren’ moet worden begrepen, zoals Sabel hierboven heeft aangegeven.
Paradigmatisch leren gedijt noch in de afzondering van een studeerkamer, noch in de
gesloten burelen van de bureaucratie. Beide hebben hun betekenis en waarde, maar
er is meer nodig. Paradigmatisch leren vraagt om een open, actieve en betrokken verbinding
tussen die twee werelden. Om een studeerkamer met ruime vensters op de
maatschappelijke werkelijkheid. Op het niveau van instrumenteel en institutioneel
wrr 35 ja ar