Op steenworp afstand - Oapen

lijk te zijn van het buitenland (Duitsland was de grootste leverancier). Eind 19 de eeuw
ontstond over de ontginning van mijnen in Limburg een politieke discussie, die gekoppeld
was aan de ‘Loi des mines’ van 1810. Dit was een napoleontische wet die na
de Franse tijd onder koning Willem I was gehandhaafd, waarbij concessies konden
worden verleend voor het delven van steenkolen. Deze wet bleek echter in de praktijk
niet goed te werken en had slechts een enkele particuliere mijn opgeleverd (Domaniale),
die bovendien slechts geschikt was voor levering aan de directe omgeving.
De concurrentie uit het buitenland van goedkope steenkool (vooral uit de mijnen
van Westfalen en het Roergebied die in Nederland door de Steenkolen Handelsvereniging
(shv) werden vertegenwoordigd) was wellicht ook te groot om in Limburg
met een lucratief particulier mijnbedrijf te beginnen. Tegelijkertijd deden zich bij tijd
en wijle steenkolencrises voor, en was Nederland wel erg afhankelijk van de shv en
soortgelijke bedrijven, zoals duidelijk werd rond 1900 toen er een groot tekort ontstond
aan deze grondstof (voor verwarming, industrie, en (stoom)vervoer).
De minister van Waterstaat, Nijverheid en Handel, ir. C. Lely (die in het volgende
hoofdstuk uitvoerig ter sprake komt bij de Zuiderzeeraad van 1919 stelde daarom in
1899 een onderzoek in naar de werking van de Mijnwet (Loi des mines) van 1810. Dat
onderzoek moest worden uitgevoerd door een commissie van externe deskundigen,
de Mijncommissie. De vraag voor de Mijncommissie was na te gaan of er concessionarissen
waren die uit onwil of onmacht in gebreke bleven, of die dan door anderen
vervangen moesten worden en of tot die anderen ook de staat zou kunnen of moeten
behoren. De commissie begon met een uitgebreid internationaal vergelijkend onderzoek
en bezocht het buitenland en met name Duitsland. Al het werk leidde tot lijvige
rapporten, waarin onder meer geconcludeerd werd dat de staat een taak te vervullen
had bij de winning van steenkolen. Dit leidde uiteindelijk tot de Mijnwet van 1903 in
aanvulling op de wet van 1810, en het voerde tot het eerste Nederlandse staatsbedrijf,
dat der Staatsmijnen (dsm). De staat ging zelf mijnbouw in eigen land garanderen en
ging vanaf begin 19 de eeuw nu zelf mijnen ontginnen en exploiteren.
De Mijnraad van 1906 was de rechtstreekse opvolger van deze Mijncommissie, met
als taak om de regering te adviseren over de opsporing en winning van grondstoffen.
In 1967 – na het besluit van 1966 om de mijnen te sluiten en ontdekking van gasvoorraden
begin jaren zestig – is een nieuwe regeling gemaakt voor de Mijnraad en is hij
opnieuw ingesteld.
35 ja ar wrr
43