Op steenworp afstand - Oapen

“Enigszins tot verrassing van de Raad (de swr) leidde dat (het verzoek van
Hofstee aan de Overheidsdelegatie in de Contactcommissie) tot het rapport
van juni 1965, dat zich in feite geheel niet bezig hield met de problemen
van de Contact-commissie, maar een voorstel deed tot het vormen van een
orgaan, dat – gebruik makend van o.a. sociaal–wetenschappelijk onderzoek
– voorstellen voor toekomstig geïntegreerd beleid zou formuleren.” (…) “Het
is dit rapport dat via de Commissie De Wolff, uiteindelijk heeft geleid tot het
ontstaan van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.” (cursivering
PdH) 8
Hofstee had er als bezwaar tegen dat de ambtenaren voorbij waren gegaan aan onderzoek
“met betrekking tot het algemene karakter van sociale veranderingen en
van specifieke beleidsproblemen van hoog niveau”. Volgens Hofstee hoorde dat te
worden uitgevoerd door universiteiten en onafhankelijke onderzoeksinstituten. 9
Hofstee legt hier het primaat van ‘beleidstheoretisch’ en probleemgericht sociaalwetenschappelijk
onderzoek (later aangeduid als de beleids- of ‘interventiewetenschappen’)
duidelijk bij de academische gemeenschap en de universiteiten en niet bij
de overheid (in andere landen speelden soortgelijk discussies over het primaat soms
ook, zie Deel ii).
Positie van de sociale wetenschappen eind jaren vijftig
Ter verklaring van Hofstees aarzelingen kan worden toegevoegd dat de sociale wetenschappen
aan het eind van de jaren vijftig streefden naar erkenning als een volwaardige
academische discipline én naar professionalisering. Ten eerste wilden moderne
sociologen de emancipatie van hun vak tot een academische discipline met
een eigen profiel en programma (vgl. Gastelaars 1985). Sociologen die vaak geïdentificeerd
werden met lokaal gemeenschapswerk en ‘verheffingsactiviteiten’ waren
inmiddels ook al betrokken bij ‘modernere’ activiteiten als onderzoek naar de inrichting
en planning van de nieuwe ijsselmeerpolders, maar mede naar Amerikaans
model streefden zij inmiddels ook naar een algemene academische discipline voor
maatschappijvraagstukken. 10 Ze wilden diagnoses voor algemene maatschappelijke
vraagstukken en verbeteringen aandragen. Daarmee zou de sociologie zich voegen
in een trend die ook al zichtbaar was bij de andere sociale wetenschappen als de sociale
psychologie en economie. De aanzetten voor een onafgebroken bezig zijn met de problemen
van de maatschappij en met de planmatigheid van de maatschappij waren er al. 11
Niet alleen richtten de sociale wetenschappers zich op functies aan universiteiten, maar
tegelijk streefden ze ook naar de positie van generalisten bij de departementen van de >>
35 ja ar wrr
151