Op steenworp afstand - Oapen

In dit hoofdstuk wordt een beeld gegeven van de lange aanloop van de eerste vaste
colleges van advies die eind 19 de eeuw naast de Raad van State ontstonden. Thans bestaan
tientallen externe adviesorganen, in de 19 de eeuw was er maar één vast college
dat buiten de departementen van algemeen bestuur bevoegd was om te adviseren
over wetgeving en bestuur en dat was de Raad van State. 1
Het grote verschil tussen de Raad van State en adviescolleges zat aanvankelijk in de
reikwijdte van de taak en bevoegdheid. De Raad van State had en heeft traditioneel
een wijde en inhoudelijk onbegrensde taak, terwijl bij adviescolleges duidelijk was
dat hun taak beperkt was tot een bepaalde wet of wettelijk terrein. Wel gelijk aan de
Raad van State was dat zij niet voor één bepaalde periode of voor één enkel concrete
adviesklus waren ingesteld (zoals ad-hoccommissies), maar voor onbepaalde tijd, en
dat de overheid zich verplichtte om het adviesorgaan te horen over alle besluiten op
de omschreven wettelijke gebieden.
2.1 gez ag op afstand
2
Monopolie Raad van State
doorbroken
Voor een goed begrip is de historische context waarin de adviescommissies beginnen
te ontstaan van belang. Die achtergrond was tot de jaren tachtig van de negentiende
eeuw, althans voor de gegoede burgerij, er nog een van een (achteraf gezien ogenschijnlijke)
‘idyllische rust’. In het verre buitenland rommelde het wel wat. In Europa
was steeds meer sprake van een opkomend nationalisme; Duitland en Italië werden
eenheidsstaten en de Frans-Duitse oorlog van 1870 maakte ook in Nederland grote
indruk op het geïnformeerde publiek. Al eerder waren er in het revolutiejaar 1848
35 ja ar wrr
21