Op steenworp afstand - Oapen

Vooral ook de introductie van de personal computer eind jaren tachtig brengt grote
veranderingen teweeg in de wereld van arbeid, onderzoek en vrije tijd (zie Box Kennisintensivering).
Veel burgers hebben immers de beschikking over meer bronnen
van informatie en kennis dan voorheen. Dat geldt ook voor de overheid, immers ook
die kan beschikken over meer en internationale bronnen door de ontwikkelingen
op ict-gebied; informatie en advies zijn soms direct te verkrijgen via internet. 16 De
centrale overheid is zelf een van de grootste beheerders van data over Nederland
die soms wel en soms niet kosteloos te verkrijgen zijn. Internet voegt kortom een
nieuwe dimensie toe aan de samenleving, die steeds kennisintensiever is geworden.
Tegen 2000 telt Nederland rond de 16 miljoen inwoners; het kent een snelle bevolkingsgroei
vooral door de toename van asielzoekers en de gezinshereniging. Er zijn
dan veel deeltijdbanen gecreëerd en veel meer vrouwen werken dan voorheen. Er is
over het algemeen een politiek klimaat met weinig ideologische tegenstellingen,
zeker ook waar het de noodzakelijke veranderingen bij de overheid betreft.
5.1.1 Bestuurlijke en institutionele veranderingen
Diverse veranderingen zijn hiervoor al aangestipt. Voor het overige wordt volstaan
met een aanduiding van drie veranderingen, die de discussie over adviesorganen
direct raken: de boedelscheiding tussen beleid en uitvoering, het herstel van het
politieke primaat, en terugtred van de klassieke bureaucratie als gevolg van de gecombineerde
invloed van kennisintensivering, invoering van marktwerking binnen
de publieke sector en versterking van de positie van de burger ten opzichte van de
overheid.
Boedelscheiding
In de loop van de periode treedt er een aanvulling op het programma van bevordering
van marktwerking. Het motto van het kabinet-Lubbers ii (1986-1990) was nog
‘meer markt, minder overheid’, maar na 1990 als het cda met de PvdA in plaats van
met de vvd regeert, wordt het accent verschoven naar ‘meer markt, andere overheid’.
De verandering zit erin dat de overheid en de organisatie ervan zelf in het
middelpunt van de aandacht komen te staan. Vanwege de recessie rond 1990 moet er
bezuinigd worden. Eind 1990 start het kabinet-Lubbers iii de Grote Efficiency Operatie
(geo). In dit kader verschijnt het rapport De organisatie en werkwijze van de
rijksdienst van de gezamenlijke secretarissen-generaal (sgo), waarin het op afstand
zetten, dat al vanaf 1982 gaande was, wordt geplaatst in het licht van een flexibele(r)
en slagvaardige(r) rijksdienst. Aandacht voor verschijnselen als kerntaken komt hier
voor het eerst aan de orde. In de loop van de jaren negentig onder de kabinetten-Kok
35 ja ar wrr
125