Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
254
Deel II - Het Verenigd Koninkrijk
zijn staf en Whitehall was echter niet goed, en zijn staf vertrok tegelijk met hem in
1945.
Onder Edward Heath (1970-1974) werd de basis gelegd voor een meer systematische
aanpak. Heath had zich al uitgesproken over dit onderwerp voordat hij premier werd.
In het partijmanifest van de Conservatieve Partij geschreven voor de verkiezingen van
juni 1970, kondigde hij een plan aan om een central capability unit in te stellen als onderdeel
van een nieuwe wijze van regeren. Al op dat moment lag de nadruk op het feit
dat de organisatie zou moeten werken voor het kabinet als geheel en in staat zou moeten
zijn om te komen met een algemeen perspectief op onderwerpen, in plaats van de
gebruikelijke departementale perspectieven. Aanbevelingen zouden bovendien niet
ingeperkt moeten worden door de traditionele neutrale opstelling van de ambtenarij.
Een speciale werkgroep, onder voorzitterschap van Baroness Sharp, en twee voormalige
belangrijke adviseurs kwamen allen tot een vergelijkbare analyse: ministers
en de premier hebben ondersteuning nodig, juist voor het vervullen van hun meer
en meer veeleisende taken. “The Cabinet needed impartial advice on matters with a
high context of expertise” (Blackstone and Plowden 1988: 8). De bestaande ondersteuning
door de Cabinet Office voldoet niet vanwege the “quintessence of the civil
service impartiality”. Traditioneel heeft het advies van ambtenaren in het Britse systeem
het karakter van “aan de ene kant (…) aan de andere kant …” (Blackstone and
Plowden 1988: 8). Blackstone en Plowden noemen verschillende redenen waarom
de ambtenarij niet in staat was de taak van beleidsadvisering naar tevredenheid uit
te voeren: de ambtenaren zijn te sterk verbonden aan hun ‘eigen’ departement waarvoor
ze meestal hun hele carrière werken; het systeem kent een zeer hiërarchische
structuur; de top van de bureaucratie is erg homogeen; Whitehall heeft een naar binnen
gekeerde natuur, versterkt door de Official Secrets Act; en de ideale ambtenaar
wordt voorondersteld een ‘generalist’ te zijn, en het ontbreekt hem daarom aan een
wetenschappelijke aanpak.
The Reorganisation of Central Government 5
De nieuwe Conservatieve overheid van Edward Heath presenteerde in de beleidstekst
The Reorganisation of Government (1970) de ambitie om te komen met “a new style
of government”. Volgens de analyse in het beleidsdocument was het belangrijk voor
deze nieuwe stijl dat er meer aandacht kwam voor het overheidsbeleid als geheel:
“In recent years, however, it has become clear that the structure of inter-departmental
committees, each concerned with a separate area of policy needs
wrr 35 ja ar