Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
46
Deel I - Monopolie Raad van State doorbroken
voor werknemers in het kader van de vakverenigingen vroeg om een steunpunt van
waaruit die zouden kunnen worden geadviseerd; althans dat stond de oprichter van
het cbsa, de fabrikant Van Marken, voor ogen. Het Centraal Bureau voor Sociale
Adviezen wist voor korte tijd katholieke en antirevolutionaire voormannen aan zich
te binden onder wie Ariëns, Aalberse en Talma. Het bureau werkte met commissies
voor onder meer de levensverzekering, het woningvraagstuk en het arbeidsvraagstuk
(advisering over organisatie van de bestaande werkloosheidsfondsen en arbeidsbeurzen).
Mede door de opkomende verzuiling, de dynamiek van de arbeidersbeweging
(die de werkliedenverenigingen waar het bureau zich op richtte overvleugelde), was
het geen lang leven beschoren. Andere voorbeelden van soortgelijke initiatieven zijn
de lokale burger (werkgevers) commissies die zich richten op oprichting van Ziekenfondsen
en Arbeidsbeurzen, de voorlopers van de Arbeidsvoorziening (Den Hoed
1995).
2.7 tot slot
Toenemend beroep op de overheid
Ter verklaring van de opkomst van nieuwe adviesorganen, van de ontwikkeling van
de adviesfunctie in het algemeen, is in de eerste plaats een samenstel van factoren
van belang die leidden tot een toenemend beroep op de overheid om zich veel intensiever
met de condities van het maatschappelijk leven te bemoeien. Belangrijk waren
onder meer de volgende factoren:
1 de opkomst van het weten en besturen als met elkaar vervlochten activiteiten;
2 de breedte van disciplines en begrippen als statistiek en staathuishoudkunde,
die ongeveer alle aspecten en regels van het maatschappelijk leven betreffen;
3 de daarbij horend multidisciplinaire aanpak en de opkomst van de behoefte
aan specialisatie;
4 imitatie van buitenlandse voorbeelden en intensieve internationale uitwisseling;
5 het sociale vraagstuk, sociale comités en bezorgde burgers;
6 de doorwerking van de codificatiebeweging en het streven naar een eenheidsstaat
en een gecodificeerd en uniform recht;
7 het begin van het ontstaan van garanties door de staat op voorzieningen
(steenkool).
Al die thema’s begonnen in de tweede helft van de negentiende eeuw te spelen. Opvallend
waren de invloeden van het buitenland en van buitenlandse voorbeelden, zo-
35 ja ar wrr