Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
158
Deel I - Voorgeschiedenis wrr
voor de concrete programmering van een tak van overheidsactiviteit, meestal
samenvallend met een departementsonderdeel, gericht op een zo soepel mogelijk
verlopen van die activiteit (bijvoorbeeld de planning van scholen, ziekenhuizen
of wegen). Bij de facetplanning gaat het om de aandacht voor een aspect dat bij
alle beleid aan de orde is, zoals welvaartsbevordering, de welvaartsverdeling, de
ruimtelijke inrichting, het milieubelang, de wetenschappelijke en technologische
ontwikkeling, het maatschappelijk en cultureel welzijn. In Nederland zijn vooral
de facetten van welvaartsbevordering en -verdeling en ruimtelijke inrichting (economische
en ruimtelijke facetplanning) van de grond gekomen. Een bureau voor
sociaal welzijn ontbreekt, zo stelt de commissie-De Wolff. Vandaar dat ook een sociaal
planbureau wordt voorgesteld. Ten slotte ontbreekt de planning van de grote
ontwikkelingslijnen (megaplanning) en een planning van de planning (metaplanning,
PdH). 22 De Raad voor de Planning is voor beide soorten activiteiten bedoeld.
Het geheel is een fraai voorbeeld van de bouw van beleidsstructuren die eerder als
typerend voor de jaren zestig en zeventig is genoemd (zie hoofdstuk 4).
De Raad voor de Planning moet een synthese of een integraal model of systeem
maken waarin ‘alle ontwikkelingslijnen’ zijn verdisconteerd en doorgerekend
voor het gehele overheidsbeleid. Dit idee blijft terugkomen in latere operationaliseringen
tot aan de wettelijke taak van de wrr aan toe. De vraag is dan telkens
hoe te komen tot zo’n wetenschappelijk geverifieerd systeem van vergelijkingen
– een soort ‘integraal model’ – dat het mogelijk maakt om te voorspellen welke
knelpunten ontstaan voor het ene beleidsonderdeel bij veranderingen in het andere
beleidsonderdeel. In de eerste taak van de wrr (“wijzen op tegenstrijdigheden en
te verwachten knelpunten”), maar vooral in zijn tweede taak (“een wetenschappelijk
gefundeerd kader ontwikkelen dat de regering ten dienste staat voor het stellen
van prioriteiten en het voeren van een samenhangend beleid”) is die behoefte aan
wetenschappelijk gefundeerd kader nog steeds herkenbaar. Het zijn de denkende
taak en de wetenschappelijke onderzoekstaak uit de oorspronkelijke plannen van
de ambtelijke werkgroep uit 1965.
Het rapport van de commissie-De Wolff bevatte geen minderheidsstandpunten,
hoewel enkele leden bezwaren indienden. Dat deden met name Th. Quené, directeur
ruimtelijke ordening en hoofd van de Rijksplanologische Dienst en L.Y.P. van der
Ley, directeur-generaal Algemene Beleidsaangelegenheden van het ministerie van
Sociale Zaken. Vooral Quené vond in lijn met het door Habermas gemaakte onderscheid
van technocratische, decisionistische en communicatieve planning, zoals hij
in zijn interview opmerkt, dat het tijd was voor een meer communicatieve planning.
Dankzij zijn inbreng lijkt veel nadruk te zijn gelegd op openbaarheid en inspraak en
een soort ser-voorziening voor de vertegenwoordiging van de maatschappij. 23 Wie
35 ja ar wrr