Op steenworp afstand - Oapen

tijdje ontdekken dat je het over dezelfde dingen
hebt. Je hebt allemaal andere verbale tradities.”
Soms merkte hij ook wel vooroordelen
tussen verschillende disciplines. Zijn collega’s
waren best redelijk op de hoogte van
zijn vakgebied, al liepen ze natuurlijk soms
achter als het ging om de laatste inzichten.
“Ik heb ze wel over de verbazing heen moeten
helpen dat er toch ook een theoretische
mogelijkheid is dat economen niet altijd
denken in termen van rationaliteit en eigen
belang.”
Zelf was hij ook niet geheel vooroordeelvrij
en heeft hij veel moeten bijleren. “Jan
Schoonenboom bijvoorbeeld heeft mij respect
voor de sociologie bijgebracht. Dat had
ik te weinig. Ik vond het veel geouwehoer en
weinig empirie. Ik vind dat je voor alles respect
voor de empirie moet hebben. Die benadering
irriteert anderen soms mateloos. Dat
heb ik ook in de raad wel gemerkt, maar zo
ben ik nou eenmaal opgeleid. In andere sociale
wetenschappen is dat Popperiaanse vaak
minder ontwikkeld. Ik snap wel waarom: in
de economie heb je tenminste nog een paar
wetmatigheden. Sociologen hebben die niet
en worden dan vaak narratief. De huidige
raad is ook wat narratiever. Ik vind dat jammer.”
Toen Wolfson in 1990 raadslid werd, was hij
meteen diep onder de indruk van de wrr.
In die tijd verscheen Een werkend perspectief.
“Dat was het juiste rapport op het juiste
moment.” Voor hem behoort het nog steeds
tot het beste van de raad uit zijn tijd (1990-
1998). Het stuk over de arbeidsparticipatie in
de jaren negentig betekende volgens Wolfson
een breuk in het denken over de verzorgingsstaat.
“Het beschermingsparadigma werd
ingeruild voor aanvallend voetbal. Dat hing
toen in de lucht, en anderen waren er ook wel
mee bezig, maar in dat rapport werd dat heel
d i k w o l f s o n
goed geverbaliseerd. Dat heeft een enorme
invloed gehad.”
“Een goed rapport moet twee dingen
doen”, zegt Wolfson. “Het moet geharnaste
wetenschappelijke inzichten transfereren
van wetenschap naar bestuur én het moet
niet voor God willen spelen. De raad schrijft
rapporten, geen adviezen.” Dat laatste betekent
dat Wolfson, ondanks al zijn waardering
voor Een werkend perspectief, er ook een
belangrijke bedenking bij heeft. “Het geeft
geen opties, maar pleit voor een bepaald
paradigma. Ik heb dat nooit willen doen. Ik
heb altijd meerdere paradigma’s naast elkaar
willen zetten om vervolgens tegen de politiek
te zeggen: ‘Kiest u maar’.”
Die principiële opvatting werd niet door
alle raadsleden gedeeld en zorgde regelmatig
voor vinnige discussies. Die verdeeldheid
was er de oorzaak van dat het project Kerntaken
van de overheid, waar de raad halverwege
de jaren negentig onder leiding van
Piet Hein Donner aan werkte, nooit tot een
rapport heeft geleid. De vraag welke dan die
kerntaken zouden moeten zijn, was volgens
Wolfson geen wetenschappelijke maar een
politieke. “Donner was in de raad een buitengewoon
bindende man, maar ook een
heel standvastige. Het heeft ons ontzettend
veel tijd gekost voordat we het eens waren
dat we er niet uit konden komen.”
Om dezelfde reden verzette Wolfson zich
ook tegen plannen om een rapport te maken
over keuzes in de zorg. “Mijn persoonlijke
mening is meer waard dan die van mijn kat,
maar daar houdt het dan zo’n beetje mee op.
Als je dit soort normatieve zaken per se wilt
benaderen vanuit de wetenschap, vraag het
dan aan ethici. Die hebben daar tenminste
voor doorgeleerd.”
Toch hield hij zichzelf niet altijd aan zijn eigen
norm dat wrr en politiek gescheiden werelden
moeten zijn met eigen verantwoorde-
35 ja ar wrr 4 3