Op steenworp afstand - Oapen

met problemen die alleen wetenschappelijk
interessant zijn. Ik heb altijd benadrukt: ‘Ze
moeten er wel wat mee kunnen’.”
Nu was de noodzaak voor dergelijke
bruikbare adviezen in zijn tijd misschien
ook wel groter dan op andere momenten.
Tweemaal maakte Donner mee dat de wrr
in zijn voortbestaan werd bedreigd. Zo had
zijn voorganger buiten de rest van de raad
om met de ambtelijke top van het ministerie
van Algemene Zaken gesproken over een
flinke inkrimping van de raad. Toen Donner
waarnemend voorzitter werd, mocht
hij proberen te redden wat er te redden viel.
Dat resulteerde in een forse beperking van
het aantal raadsleden en de staf, maar de halvering
waarvan aanvankelijk sprake was,
bleef uit. De gevolgen bleven ook beperkt,
zegt Donner. “Ondanks die efficiëncyoperatie
brachten wij meer rapporten uit dan ooit
tevoren.”
Toch kwam niet lang daarna het voortbestaan
van de wrr opnieuw ter discussie.
Het eerste kabinet-Kok wilde het primaat
van de politiek herstellen en besloot tot een
drastische reductie van het aantal adviesraden.
In de zogenoemde Woestijnwet (1996)
bleven uiteindelijk alleen de ser en de wrr
buiten schot. “Maar dat kostte toen wel een
flink deel van mijn tijd.”
Vijf jaar na zijn afscheid als wrr-voorzitter
stond Donner aan de wieg van het eerste
kabinet-Balkenende. Na de tumultueuze verkiezingen
van 2002 had hij als informateur
anderhalve maand nodig om een regeerakkoord
tot stand te brengen waarin cda, lpf
p i e t h e i n d o n n e r
en vvd zich konden vinden.
Een van de punten daarin was de introductie
van een nieuw stelsel van ziektekostenverzekeringen.
Jarenlang was dat een
uiterst gevoelig onderwerp in de Nederlandse
politiek. Dat was de wrr tijdens
Donners voorzitterschap ook pijnlijk duidelijk
geworden. Het rapport uit 1997, waarin
de raad pleitte voor invoering van een volksverzekering,
ging zozeer in tegen het kabinetsbeleid
dat minister Borst van vws het
al van tafel veegde voordat het officieel uitkwam.
Dat die volksverzekering in het regeerakkoord
van het eerste kabinet-Balkenende
weer opdook, was geen toeval, zegt voormalig
raadslid Louise Gunning elders in deze
bundel. Gunning, die indertijd de projectgroep
leidde die het rapport voorbereidde,
herkende daar de hand van haar oud-voorzitter
in. “Toen ik dat akkoord las, dacht ik:
‘Daar staan precies de juiste bewoordingen
in precies de juiste zinnen. Dat komt niet
zomaar uit de lucht vallen’.”
Als Donner dat hoort, schudt hij zijn
hoofd. Hij vermoedt dat dit onderdeel er ook
wel zonder zijn inbreng in was gekomen.
Het is de kunst om met een onderwerp te beginnen als
nog niemand doorheeft dat iets een probleem is.
“Dat advies had al doorgewerkt in de tweede
periode van mevrouw Borst. Daar was het
denken al veel verder gekomen en in de formatie
ging het eigenlijk alleen nog om het
doorhakken van een paar knopen.”
Als informateur had Donner meer aan
een ander rapport dat in zijn tijd tot stand
was gekomen. Net na zijn vertrek als voorzitter
verscheen Ruimtelijke ontwikkelingspolitiek
(1998) waarin de beginselen wer-
35 ja ar wrr 485