Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
278
Deel II - Frankrijk
Frankrijk kent een president en een premier die in een hiërarchische samenwerking
het hoofd van de regering vormen. De president is verantwoordelijk voor de continuiteit
van de staat, de premier leidt de dagelijkse activiteiten van de regering (Laumonier
in Plowden 1987: 117). Beiden worden ondersteund door een ministerieel cabinet.
Deze ondersteuning reikt van het ontwerpen van wetgeving tot praktische ondersteuning
als het regelen van afspraken en het maken van een dinerreservering (Fieschi
en Gaffney in Stone en Denham 2004). Ministeriële cabinets zijn ad-hocgroepen van
adviseurs en staf voor de ministers, gekozen op basis van hun politieke engagement,
maar met dezelfde scholing als een ambtenaar. Zij zijn een aanvulling op, maar ook
concurrentie voor, de neutrale bureaucratie. Hoewel ze een formele rol binnen het
overheidssysteem hebben verworven, kennen ze geen grondwettelijke basis.
De premier wordt verder ondersteund door het Secretariat Général du Gouvernement
(sgg). Waar het cabinet de premier ook politiek ondersteunt, richt het secretariat zich
vooral op bestuurlijke en juridische ondersteuning en staat het niet alleen ten dienste
van de premier, maar van de gehele regering. Zowel de cabinets als de top van het ambtelijk
systeem worden in Frankrijk bemand door een elite. De grand corps beheersen
de sleutelposities in de top van het publieke, maar ook het private leven. Toegang tot
het corps gaat via strenge selectie, waarna het corps vervolgens door bezit van informatie
en kennis in staat zijn (de toegang tot) het netwerk te beheersen.
Frankrijk kent grote nationale, door de overheid gefinancierde onderzoeksinstituten,
die functies vervullen die in sommige andere landen door onafhankelijke
onderzoeksinstituten worden vervuld, zoals het Institut National de Statistiques et
d’études Economiques (insee) en het Centre National de la Recherche Scientifique
(cnrs). Deze door de staat gefinancierde instituten hebben zich ontwikkeld tot een
soort van parapluorganisaties voor een uitgebreid netwerk van onderzoeksinstituten.
De meeste van deze instituten zijn onderdeel van de universiteitsstructuur.
Voorbeelden zijn: Sciences Po, Centre d’Études et de Recherches Internationales
(ceri) en Centre de Recherches Politiques de Science Po (cevipof).
Het Franse landschap kent ook politieke clubs, die niet passen in een smalle definitie
van denktank, maar wel bepaalde eigenschappen met denktanks delen. Ze hebben
een ideologische kleur, beïnvloeden het politieke of beleidsproces en verrichten
soms, maar niet vaak, onderzoek. Hoewel ideologisch gedreven, worden onderwerpen
in deze clubs verheven boven de directe partijlijnen. De legitimiteit van de
invloed van deze clubs staat in Frankrijk niet ter discussie. Ze worden gezien als een
vitaal onderdeel van het algemene politieke proces (Fieschi en Gaffney in Stone en
Denham 2004). Ze passen binnen de lange traditie van intellectualisme, gedeeld
door filosofen, andere academici en auteurs.
wrr 35 ja ar