Op steenworp afstand - Oapen

empirie van beleid en politiek is het vaak moeilijk om een helder onderscheid aan te
brengen tussen causale en normatieve oordelen. Sommige politieke oordelen zijn
bovenal cognitief: afwegingen met betrekking tot de oorzaken en gevolgen van beleidsinterventies.
Weer andere oordelen zijn vooral normatief.
De bijdrage van Peter Hall: de kracht van ideeën
Een bijzonder subtiel theoretisch perspectief op institutionele verandering is ontwikkeld
door Peter Hall. Hoewel Hall het met Krasner eens is dat dit type veranderingen
langs oneffen paden verlopen, benadrukt hij veel meer de relatie met de
intellectuele en reflexieve dimensies van processen van beleidsleren. Volgens Hall
worden institutionele veranderingen behalve door een strijd om de macht ook altijd
gevoed en gedreven door zoiets als een spel der ideeën (Hall 1989; 1992; 1993). Dit
in navolging van Heclo. Volgens Hall wordt de zelfstandige invloed van ideeën op
beleid gemakkelijk over het hoofd gezien in de standaard politieke verklaringen van
processen van institutionele verandering. De receptie en adoptie van nieuwe ideeën
in beleid wordt gekleurd en beheerst door vele factoren (Goldstein & Keohane 1993;
Braun & Busch 1999). Hall definieert beleidsleren als:
“A deliberate attempt to adjust the goals or techniques of policy in response
to past experiences and new information. Learning is indicated when policy
change is the result of such a process” (Hall 1993: 278)
Halls notie van beleidsleren heeft betrekking op een bewuste en weloverwogen
strategie om de doeleinden en instrumenten van beleid aan te passen, op grond van
ervaringen met bestaand beleid en van nieuwe inzichten in de aard van beleidsproblemen.
Er is bij Hall dus pas sprake van beleidsleren, als beleidsverandering het
resultaat is van een proces van reflectie op basis van opgedane ervaringen, nieuwe
inzichten in beleidseffecten en beleidsproblemen (Hall 1993: 278). In Halls opvatting
wordt beleidsleren, en hierin herkennen we wederom ook Hirschmans perspectief,
in belangrijke mate gedreven door politieke oordeelsvorming en vooral door de mate
waarin beleidsfiasco’s nieuwe politieke coalities in de gelegenheid stellen om alternatieve
ideeën op de agenda te plaatsen. Ideeën hebben zowel betrekking op normatieve
doelen die de leden van een bepaalde beleidsgemeenschap met elkaar delen,
als op een cognitief interpretatiekader van oorzaak en gevolg. Wanneer de politieke
doelen en causale veronderstellingen van de vigerende beleidstheorie als vanzelfsprekend
worden beschouwd, dan kunnen we stellen dat het beleidsparadigma hecht
is verankerd in een normatief gelegitimeerde en praktisch geaccepteerde beleidsinterventie
die prioriteiten, beleidsinhoud, en instrumenten met elkaar verbindt. Ook
wrr 35 ja ar
361