Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
268
Deel II - Zweden
Naast de commissies hebben ook sommige agentschappen onderzoekstaken. Het
gaat dan niet om zuiver academisch onderzoek, maar toegepaste studies op bepaalde
deelterreinen. In aanvulling op deze commissies en agentschappen kent het
Zweedse landschap ook enkele denktanks, sommige gefinancierd door de overheid,
andere door andere partijen zoals de vakbonden. De meeste denktanks richten zich
op specifieke (deel) terreinen, zoals buitenlands of economisch beleid. 9 Maar ook in
Zweden bestond er begin jaren zeventig behoefte aan een breed geörienteerde, op de
toekomst gerichte ondersteuning van het overheidsbeleid.
To Choose a Future
Op 30 juni 1971 stelde premier Olof Palme een werkgroep in, onder voorzitterschap
van Alva Myrdal, met de opdracht te rapporteren over vragen rond toekomstonderzoek
in Zweden. Het uiteindelijke rapport van de werkgroep, To Choose a Future,
werd gepresenteerd op 25 augustus 1972. Het rapport bevatte verschillende papers
van de leden van de werkgroep. De werkgroep wilde hiermee bijdragen aan het nationale
en internationale debat over toekomstproblemen en toekomstonderzoek. In
het internationale debat, dat al enkele jaren gaande was, werd het belang van bewuste
pogingen om de toekomst te analyseren en ‘creëren’ benadrukt. De belangrijkste
doelstelling van de werkgroep was: “to create in Sweden a framework for a continuous
dialogue between the general public and their political representatives, the
scientific work and interest groups of all kinds” (To Choose a Future: 9). De Zweedse
overheid wilde een onderzoek naar zijn eigen rol in toekomstonderzoek, uit vrees
voor dominantie van militaire en commerciële belangen. De werkgroep onderschrijft
dat: “critical awareness is needed, as these studies may be based on scales of value
that are not democratically acceptable” (ibid.: 10). Het rapport wil dus “colonizing of
the future” door ondemocratische partijen voorkomen. Daarom wordt publieke participatie
op het terrein van toekomstonderzoek als noodzakelijk gezien.
De werkgroep probeerde een gezamenlijk referentiekader te formuleren voor overleg
binnen het terrein van toekomstonderzoek, en kwam met een overzicht van lopende
toekomstonderzoeken en verkende de noodzaak voor toekomstonderzoek in het kader
van planningdoeleinden (ibid.: 12, 13). Het rapport had niet tot doel te komen met
afgeronde voorstellen voor organisatorische oplossingen van definitief vastgestelde
onderzoeksprioriteiten. In de beperkte tijd beschikbaar achtte de werkgroep zulke
prestaties niet haalbaar. Daarom werd geconcludeerd dat een brede discussie na deze
eerste onderzoekende fase zou moeten volgen (ibid.: 12).
wrr 35 ja ar