Op steenworp afstand - Oapen

op steenworp
afstand
340
Deel III - De politiek als een weerbarstige leerling
worden. Dat geldt niet alleen normatieve doelen als vrede en veiligheid, individuele
vrijheid, emancipatie, sociale rechtvaardigheid, maar ook voor desiderata zoals kwalitatief
hoogstaande gezondheidszorg, een gegarandeerde voedselveiligheid, effectieve
jeugdzorg, bevordering van bedrijvigheid en werkgelegenheid, fiscale en monetaire
stabiliteit, duurzame ontwikkeling, ruimtebehoud en milieubeheer. Het betreft
alle domeinen waar zowel risico’s als onzekerheden belangrijke wissels trekken op
de mogelijkheid tot rationele anticipatie. Wat is de meetlat van effectieve uitvoering,
wat is de matrix van efficiency? Moeten veiligheid en gezondheid worden gemeten
in termen van de preventie van crimineel gedrag en ziekten of in termen van de mate
van ‘blauw op straat’ en het aantal ‘handen aan het bed’? Preventie is natuurlijk beter
dan genezing, maar succesvolle preventie is moeilijk te meten, alleen al vanwege
problemen van causale toerekening. Dubbelzinnige informatie in de terugkoppeling
is altijd vatbaar voor verschillende ideologische interpretaties. Hierdoor blijven de
causale relaties tussen politieke input en beleidsoutput rijkelijk duister.
Wanneer probleemgebieden slecht gedefinieerd zijn, krijgen oplossingen vaak een
ideologische verpakking. Volgens de logica van de garbage can-besluitvorming zijn
het vervolgens de oplossingen die het probleem bepalen, en wijzen anderen weer op
de grote mate van toeval en de inzet van zogenaamde policy-entrepreneurs die net
zo lang met oplossingen leuren totdat een geschikt probleem zich aandient (Cohen,
March, Olsen 1972; zie ook Kingdon 1984).
Maar anderzijds: juist omdat beleidsdoelen van nature ongewis zijn, geven beleidsmakers
over het algemeen meer prioriteit aan instituties en procedures om inhoudelijke
doeleinden te realiseren dan aan de doelen zelf, zoals David Beetham aangeeft:
“A clear example of this interconnection is the general requirement of public
administration to treat like cases alike, and to operate in a strictly rule governed
and impersonal manner. This is not an instrumental requirement to
maximize efficiency of output, but a substantive value embodying ideas about
the rule of law and equality of citizenship rights” (Beetham 1987: 32).
Ad 6 Informatie en communicatie: problemen en pathologie
In de literatuur is er nogal wat te vinden over al dan niet specifieke vormen van informatiegedrag,
dat leren in de weg staat (Dery 1990; Feldman 1989; Scott 1997). Ook in
termen van communicatie is er het nodige gedaan aan onderzoek naar voorwaarden
die leren bevorderen of juist verhinderen. Juist in een tijd waarin de medialogica
alom heerst, en het proces van besluitvorming sterk verandert, is het nodig om aan
de rol van communicatie bij beleidsleren afzonderlijk aandacht te geven.
wrr 35 ja ar